له نن څخه ۳۵ کاله پخوا، د ۱۹۹۰ کال د نوومبر په ۲۲مه نېټه یوه مهمه تاریخي پېښه وشوه؛ په دې ورځ د صدراعظم مارګرېت تاچر استعفا ټوله نړۍ او په ځانګړې توګه د بریتانیا سیاسي ډګر هک پک کړ. د بریتانیا لومړنۍ ښځینه صدراعظمې وروسته له هغه له دندې لاس واخیست چې په خپل محافظه کار ګوند کې له داخلي اختلافاتو سره مخ شوه.
استفا او مارګرېت تاچر څوک وه؟
مارګرېت تاچر، چې د “وسپنیزې ښځې” (Iron Lady) په نوم هم شهرت لري، له ۱۹۷۹ څخه تر ۱۹۹۰ پورې درې دورې پرلهپسې د بریتانیا مشري وکړه. هغه یوه زړه وره، قاطع او بریالۍ صدراعظمه ګڼل کېده. نوموړې له ۱۹۵۹ څخه تر ۱۹۹۲ پورې د لندن د شمالي برخې (فېنچلې) د خلکو په استازیتوب په پارلمان کې پاتې شوه.
هغې د خپل ګوند د مشرتابه لپاره په ۱۹۷۵ کال کې پخواني لومړي وزیر “اېډوارډ هېټ” ته ماتې ورکړه او واک ته له رسېدو سره یې د اقتصاد د لیبرالي کولو او خصوصي سکټور ته د دولتي کمپنیو د سپارلو زړور ګامونه واخیستل.
له افغان جهاد څخه کلک ملاتړ
تاچر په ۱۹۷۹ کال کې، پر افغانستان د پخواني شوروي اتحاد د یرغل پر مهال واک ته ورسېده. نوموړې د سړې جګړې په اوږدو کې د افغانانو د مقاومت (جهاد) یوه له تر ټولو کلکو نړیوالو ملاتړو څخه وه. هغې د امریکا له ولسمشر رونالډ ریګن سره په ګډه د شوروي اتحاد د رانسکورولو او د افغان مجاهدینو د ملاتړ لپاره پراخې هلې ځلې وکړې.
تورخم ته تاریخي سفر او په افغان خاوره کې ګام
د تاچر د واکمنۍ یوه په زړه پورې خاطره په ۱۹۸۱ کال کې پاکستان ته د هغې سفر و. هغه د افغان کډوالو یوه کمپ ته ورغله او هلته یې افغانانو ته په خطاب کې وویل:
“غواړم درته ووایم، چې تاسې د ازادې نړۍ په زړونو کې یاست.”
په همدې سفر کې هغه د پاکستان د وخت له پوځي واکمن، جنرال ضیاالحق سره یو ځای د تورخم تر دروازې پورې لاړه. ویل کېږي چې مېرمن تاچر په تصادفي ډول څو ګامه له کرښې واوښته او په افغان خاوره کې یې پښه کېښوده.
یوه بله جالبه پېښه دا وه چې کله جنرال ضیاالحق په پوله کې له خپلو ساتونکو سره روغبړ کاوه، درې تنه افغان سرحدي عسکر هم د هغوی په لیکو کې ورننوتل او له ضیاالحق سره یې روغبړ وکړ.
د “وسپنیزې ښځې” استعفا او مړینه
که څه هم هغې په ۱۹۸۲ کال کې د فاکلنډ ټاپو پر سر له ارجنټاین سره بریالۍ جګړه وکړه او د اروپايي اتحادیې د یوځای کېدو کلکه مخالفه وه، خو په پای کې په دې ورځ د صدراعظم مارګرېت تاچر استعفا د هغې د یوولس کلنې واکمنۍ پای و.
مارګرېت تاچر د ۱۹۲۵ کال د اکتوبر په ۱۳مه د انګلستان په ګرانتم کې زېږېدلې وه او بالاخره د ۲۰۱۳ کال د اپریل په ۸مه نېټه د ۸۷ کلونو په عمر په لندن کې مړه شوه. د افغانستان د سیاسي چارو کارپوهان لا هم نوموړې له جهادي قومندانانو سره د نږدې اړیکو او د افغان قضیې د نړیوال ملاتړ له امله په یاد لري.
