افغانستان او ازبکستان خپل منځ دوه سوداګریزې هوکړې وکړې؛ د سکرو صادرات او د سیمنټو ارزاني
د افغانستان او مرکزي اسیا د هیوادونو ترمنځ سوداګریزې اړیکې مخ په پراخېدو دي. په تازه پرمختګ کې، چارواکو خبر ورکړی چې افغانستان او ازبکستان خپل منځ دوه سوداګریزې هوکړې وکړې، چې له مخې به یې د هیواد په صادراتو او وارداتو کې د پام وړ بدلونونه راشي. دا هوکړې د دواړو هیوادونو ترمنځ د اقتصادي راکړې ورکړې نوی پړاو بلل کیږي.
د نویو هوکړو جزییات: سکاره د سیمنټو او درملو په بدل کې
په بلخ کې د طالبانو د ولایت مقام ویاند، حاجي زید په یوه تازه خبرپاڼه کې تایید کړې ده چې د کابل او تاشکند ترمنځ نوي تفاهمات شوي دي. د نوموړي په وینا، کله چې افغانستان او ازبکستان خپل منځ دوه سوداګریزې هوکړې وکړې، اصلي تمرکز د افغانستان د طبیعي سرچینو په ځانګړي ډول د سکرو په صادراتو وو.
د دې هوکړو پر اساس:
د سکرو صادرات: د افغانستان ډبرو سکاره به په رسمي او منظمه توګه ازبکستان ته صادرېږي.
د سیمنټو ارزاني: د دې راکړې ورکړې په پایله کې به له ازبکستان څخه افغانستان ته واردېدونکي سیمنټ په ټیټه بیه راشي، چې په کور دننه به د ودانیزو توکو بیې راکښته کړي.
د درملو نوی بدیل: افغانستان به وکولی شي د درملو په وارداتو کې یو نوی او باوري بدیل پیدا کړي، چې له ازبکستان څخه د باکیفیته درملو واردول دي.
له تېرې دوه اونۍ راهیسې اقتصادي پرمختګونه
دا تازه پرمختګ داسې مهال کیږي چې شاوخوا دوه اونۍ وړاندې هم د دواړو هیوادونو ترمنځ یو مهم ګام پورته شوی و. چارواکي وایي، مخکې له دې چې افغانستان او ازبکستان خپل منځ دوه سوداګریزې هوکړې وکړې، د دوی ترمنځ د ځمکني او هوايي دهلېز ستر تړون هم لاسلیک شوی و.
د دغه مخکیني تړون ګټې لا دمخه پیل شوي دي:
د افغانستان تازه مېوې، کرنیز محصولات او بسته بندي شوې غوښه به اوس په اسانۍ صادرېږي.
ازبکستان به د یو ټرانزیټي پل په توګه کار کوي ترڅو افغاني محصولات منځنۍ اسیا، روسیې او آن جنوبي اسیا ته ورسیږي.
د یادونې وړ ده چې د دې تړون پر بنسټ د صادراتو لومړۍ محموله وړمه ورځ د ازبکستان په لور روانه شوه.
د دې هوکړو اقتصادي ارزښت
اقتصادي شنونکي په دې باور دي چې دا ډول هوکړې د افغانستان د اقتصاد لپاره حیاتي ارزښت لري. کله چې خبر خپور شو چې افغانستان او ازبکستان خپل منځ دوه سوداګریزې هوکړې وکړې، په بازار کې یې مثبتې اغیزې وښودلې. د سیمنټو د بیو ټیټوالی د ودانیزو چارو سکتور ته نوی خوځښت ورکولی شي او د درملو بدیل لارې د روغتیا په برخه کې انحصار له منځه وړي. په ټوله کې، د بلخ د سیمه ییزو چارواکو او حاجي زید څرګندونې ښيي چې د ګاونډیو هیوادونو سره اقتصادي تعامل مخ په ښه کېدو دی. دا وروستی اقدام، چې پکې افغانستان او ازبکستان خپل منځ دوه سوداګریزې هوکړې وکړې، نه یوازې د سکرو د مارکیټ لپاره ښه زیری دی، بلکې افغان سوداګرو ته د سیمې او روسیې لویو بازارونو ته د لاسرسي زمینه هم برابروي.
پر دې سربېره، هند ته د افغانستان د صنعت او سوداګرۍ وزیر سفر د افغانستان لپاره د اقتصادي ودې او سیمه ایز نښلولو په برخه کې ډیرې هیلې رامنځته کوي. دا سفر نه یوازې د افغانستان د صادراتو او وارداتو پراختیا ته لاره هواروي، بلکې د پاکستان د سوداګریزو او ستراتیژیکو ګټو لپاره هم یو نوی ننګونه رامنځته کوي. د دې سفر پایلې به په راتلونکي کې د سیمې په جیوپولیټیک او اقتصادي منظره کې د پام وړ بدلونونه راولي. د افغانستان هڅې چې د پاکستان څخه بهر بدیلې سوداګریزې لارې ومومي، په سیمه کې نوي اتحادونه او رقابتونه رامنځته کوي چې د اوږدمهاله اغیزو درلودونکي به وي.
دا په داسې حال کې ده چې د افغانستان او پاکستان تر منځ له سوداګریزې سوداګرۍ له بندېدو وروسته افغانستان نوي سوداګریزې دروازې پرانیزي.
