د جمعې په ماښام په سپین بولدک او چمن کې یو ځل بیا د افغانستان او پاکستان ترمنځ نښته رامنځته شوه. دواړه لوري یو بل د جګړې په پیلولو تورنوي. د دې نښتې د تلفاتو او سیاسي شالید په اړه بشپړ راپور دلته ولولئ.
د افغانستان او پاکستان ترمنځ پر پوله یو ځل بیا د وسله والې نښتې راپورونه ورکړل شوي دي. د جمعې په ماښام (د لیندۍ ۱۴مه / د ډسمبر ۵مه) د سپین بولدک او چمن په دروازه کې د طالبانو د سرحدي ځواکونو او پاکستاني ملېشو ترمنځ سختې ډزې تبادله شوې. دا پېښه په داسې حال کې رامنځته کیږي چې د دواړو هېوادونو اړیکې لا دمخه د سوداګریزو لارو د تړل کېدو له امله خورا ترینګلې دي. د افغانستان او پاکستان ترمنځ نښته اوس د دواړو لوریو د دیپلوماتیکو اړیکو لپاره یو بل لوی ګواښ ګڼل کیږي.
د افغانستان او پاکستان ترمنځ نښته او د دواړو لوریو ادعاوې
د دې تازه نښتې په اړه کابل او اسلام اباد متضادې ادعاوې کړي دي او هر یو بل لوری د اوربند په نقضولو او د جګړې په پیلولو تورنوي.
د طالبانو د حکومت ویاند، ذبیح الله مجاهد په خپله ایکس (X) پاڼه لیکلي چې پاکستاني لوري یو ځل بیا د کندهار په سپین بولدک ولسوالۍ کې پر افغان خاوره بریدونه پیل کړل. د هغه په وینا، د اسلامي امارت ځواکونه اړ شول چې د خپلې خاورې د دفاع لپاره غبرګون وښيي. په سیمه کې د طالبانو یوه سیمه ییز چارواکي، علي احمد حقمل هم بي بي سي ته ویلي چې لومړی ډزې پاکستاني ځواکونو وکړې او د اوربند سرغړونه یې وکړه.
له بلې خوا، د پاکستان حکومت ادعا کوي چې نښته د افغان لوري لخوا پیل شوې ده. د پاکستان د لومړي وزیر ویاند، مشرف زیدي په یو بیان کې ویلي چې د طالبانو ځواکونو “له کوم دلیل پرته” د چمن پر پوله ډزې پیل کړې، چې پاکستاني ځواکونو ورته سمدستي او کلک ځواب ورکړ. هغه زیاته کړه چې پاکستان د خپلې ځمکنۍ بشپړتیا او د خپلو وګړو د ساتنې لپاره بشپړ چمتووالی لري.
د افغانستان او پاکستان ترمنځ نښته کې ملکي خلکو ته اوښتي زیانونه
د هرې سرحدي شخړې په څېر، دا ځل هم د افغانستان او پاکستان ترمنځ نښته د ملکي وګړو د ویرې او تېښتې لامل شوې ده. له سیمې څخه په خپرو شویو ویډیوګانو کې لیدل کیږي چې د سپین بولدک او چمن اوسیدونکي د ډزو له امله له خپلو کورونو او بازارونو څخه په تېښته دي.
د چمن په روغتون کې یو ډاکټر رسنیو ته تایید کړې چې لږترلږه درې ملکي وګړي چې په دې نښته کې ټپیان شوي وو، روغتون ته ور وړل شوي دي. وضعیت دومره اضطراري و چې د راپورونو له مخې، د خیبر پښتونخوا د ایالتي حکومت د روغتیا وزیر په ټولو روغتونونو کې د “تیارسئ” یا اضطراري حالت اعلان کړی دی، که څه هم چمن په بلوچستان ایالت کې موقعیت لري، خو دا د وضعیت پراخوالی او د سیمه ییزې اندېښنې کچه ښيي.
د ډیپلوماتیکو هڅو ناکامي او د ۵۰ ورځنی بندیز اغیزې
دا نښته یوازې څو ورځې وروسته له هغه رامنځته کیږي چې د افغانستان او پاکستان استازو په سعودي عربستان کې لیدنه وکړه. که څه هم په ریاض کې ترسره شوې مذاکرې کوم جوت پرمختګ نه درلود، خو دواړو لوریو ژمنه کړې وه چې اوربند به ساتي. له دې وړاندې په استانبول کې هم د ترکیې او قطر په منځګړیتوب خبرې بې پایلې پای ته رسېدلې وې.
دا نښته په داسې حساس وخت کې کیږي چې له تېرو ۵۰ ورځو راهیسې د دواړو هېوادونو ترمنځ تګ راتګ بند دی او سوداګریزې لارې تړل شوې دي. دا مهال یوازې افغان کډوالو ته اجازه ورکول کیږي چې له پاکستان څخه خپل هېواد ته ستانه شي، خو سوداګریز کاروانونه په دواړو غاړو کې بند پاتې دي.
د افغانستان او پاکستان ترمنځ نښته او د لارو دوامداره بندیز د دواړو هېوادونو اقتصاد ته درانه مالي زیانونه اړولي دي. سوداګر شکایت کوي چې د دوی مالونه خراب شوي او میلیونونه ډالر زیان ورته رسیدلی دی.
په پوله کې وروستۍ پېښې ښيي چې د کابل او اسلام اباد ترمنځ بې باوري خپل اوج ته رسیدلې ده. په داسې حال کې چې ډیپلوماتیکې هڅې تر اوسه ناکامې دي، د تاوتریخوالي زیاتوالی نه یوازې امنیتي وضعیت خرابوي، بلکې هغه عام خلک او سوداګر چې د پولې دواړو غاړو ته ژوند کوي، له سختو اقتصادي او روحي ستونزو سره مخ کوي. اړتیا ده چې دواړه لوري د جګړې پر ځای د خبرو له لارې شته ستونزو ته د پای ټکی کیږدي.
