اړوند خبرونه:
ډونلډ ټرمپ ویلي چې بایډن په افغانستان کې د امریکا عزت خاورې کړ
د امریکا متحده ایالاتو سنا د افغانستان د جګړې په اړه د څېړنو کمېسیون په یوه مهمه استماعیه غونډه کې، پخوانیو امریکايي چارواکو او ډیپلوماتانو په افغانستان کې د خپل هېواد شل کلن پوځي حضور او ستراتیژي په کلکه و ارزوله. په دې غونډه کې، چې د افغانستان د جګړې د ستراتیژیکو تېروتنو پر څېړلو متمرکزه وه، ګډونوالو په یوه خوله ومنله چې د امریکا شل کلن ماموریت له ناکامیو او بنسټیزو تېروتنو ډک و. دغه راپور د یادې غونډې مهم جزیات، د پخوانیو چارواکو څرګندونې، او د سیاسي کارپوهانو نظریات څېړي.
د سنا د استماعیه غونډې مهمې موندنې
د سنا په دې غونډه کې په ډاګه شوه چې که څه هم په ۲۰۰۱ کال کې د القاعده شبکې له منځه وړل د امریکا لپاره یو ترلاسه کېدونکی هدف و، خو د مشرتابه کمزورتیا، ناسمې پرېکړې، او د افغانستان له واقعیتونو ناخبري د دې لامل شول چې دغه اصلي هدف پوره نه شي او جګړه د کلونو لپاره وغځېږي. ګډونوالو ټینګار وکړ چې د امریکا ستراتیژي د وخت په تېرېدو سره خپل لوری له لاسه ورکړ او پر داسې مسایلو متمرکزه شوه چې د امریکا له ملي ګټو سره یې مستقیم تړاو نه درلود. دغه وضعیت نه یوازې د امریکا لپاره د سر او مال درانه زیانونه واړول، بلکې د افغانانو لپاره یې هم یوه اوږده غمیزه رامنځته کړه.
د پخوانیو امریکايي چارواکو شاهدي
په غونډه کې د پخوانیو لوړپوړو امریکايي چارواکو څرګندونو د امریکا د ناکامۍ انځور لا روښانه کړ.
کارل ایکنبري، افغانستان کې د امریکا پخوانی سفیر، په خپلو خبرو کې وویل: “افغانستان ته د امریکايي ځواکونو او ملکي وګړو د استولو پرېکړه او د هغې ستراتیژۍ د پلي کولو پایلې خورا د خواشینۍ وړ وې. تاسو ټول پوهېږئ چې هلته ستونزې خورا واقعي وې. موږ له داسې مسایلو سره لاس او ګرېوان وو چې په اصل کې یې له موږ سره هېڅ تړاو نه درلود.” د هغه دې خبرو ته په پام سره، د امریکا ښکېلتیا په هغو کورنیو مسایلو کې چې باید افغانانو پخپله حل کړي وای، یوه لویه ستراتیژیکه تېروتنه بلل کېږي.
ډیویډ سیډني، افغانستان کې د امریکا د سفیر پخواني مرستیال، هم ورته نظر درلود او زیاته یې کړه: “که څه هم په افغانستان کې د امریکا سیاستونو ځینې بریاوې لرلې، خو په ټولیزه توګه دا سیاستونه ناکام وو. په ۲۰۲۱ کال کې د امریکايي ځواکونو د ایستلو شرموونکې پرېکړه د دې ناکامیو یوه بله بېلګه وه. دې ماتو د تلفاتو کچه لوړه کړه او افغانان، امریکایان، او د متحده ایالاتو متحدین یې قرباني کړل. دې سیاستونو څو ځله زموږ دوستان په دښمنانو بدل کړل.”
د سیاسي کارپوهانو او افغان لوري نظر
د امریکايي چارواکو د څرګندونو ترڅنګ، یو شمېر خپلواک سیاسي کارپوهان په دې باور دي چې افغانستان ته د امریکا ورتګ له پیل څخه د ملت جوړونې په نیت نه، بلکې د واشنګټن د ستراتیژیکو ګټو د تأمین لپاره و.
پخواني افغان ډیپلومات، عزیز معارج، په دې اړه وویل: “په اصل کې امریکایانو د افغانستان په اړه کره او بشپړ معلومات نه لرل. دوی معلومات له سمو سرچینو نه وو ترلاسه کړي او پر داسې چارواکو یې باور وکړ چې افغانستان ته ژمن نه وو. له همدې امله یې په افغانستان کې ستراتیژي په سمه توګه پلې نه شوه او له ناکامۍ سره مخ شوه.”
د امریکا په سنا کې د افغانستان د جګړې په اړه جوړه شوې استماعیه غونډه په ډاګه کوي چې د امریکا شل کلن حضور د ستراتیژیکو تېروتنو، د رهبرۍ د ضعف، او د افغاني ټولنې د نه پېژندلو له امله له یوې سترې ناکامۍ سره پای ته ورسېد. دا غونډه، چې په ځانګړې توګه یې د ۲۰۰۹ او ۲۰۱۲ کلونو ترمنځ د ځواکونو د زیاتولو پر پرېکړو تمرکز درلود، یو ځل بیا دا حقیقت په ډاګه کړ چې نظامي ځواک او مالي لګښتونه د روښانه، واقعي او ځايي شرایطو سره سمې ستراتیژۍ پرته بریالیتوب نه شي تضمینولای. د دې تاریخي تجربې څېړل نه یوازې د امریکا د بهرنۍ پالیسۍ لپاره، بلکې د افغانستان د راتلونکي لپاره هم حیاتي اهمیت لري.
