د اوبو او برېښنا وزیر ریسانو سره تعرفي ناسته وکړه د اوبو او برېښنا سرپرست وزیر د وزارت د اوبو د برخې له رئیسانو سره د پیېژندګلوئ په لیدنه کې د هغوي وروستي فعالیتونه او لاسته راوړنې واورېدې.

دا جلسه د اوبو او برېښنا وزارت د سرپرست ملا صاحب عبداللطیف منصور تر رهبرۍ لاندې د اوبو د برخې د تخنيکي مرستیال، مرکزي او ځینو حوزوي رئیسانو په ګډون ترسره شوه.او او د دوی لخوا ورته اړوندو موضوعاتو باندې پرېزنټیشنونه هم ورکړل شول.

په دې جلسه کې ناسته کې د یاد وزارت مالي او ادارې لوی رئیس احمد رشاد حکیم د ادارې جوړښت، تشکیلاتو، د بندونو د لویو پروژو لکه شاه و عروس، کجکي، پاشدان او نورو … د پرمختګ او وضیعت، پلانونو او نورو ادارې او تخنیکي فعالیتونو په اړه لازم معلومات د اوبو او برېښنا وزارت رهبرۍ مقام په حضور کې وړاندې کړه.

په دوام یې نورو رئیسانو په خپل وار سره د ادارې د چارو د ښوالي په موخه خپل وړاندیزونه او نظریات د اوبو او برېښنا وزارت سرپرست وزیر ښاغلي منصور سره شریک کړه.

د فعالیتونو په اړه د راپور او وړاندیزونو تر ارزونې وروسته، د اوبو او برېښنا وزارت سرپرست وزیر ښاغلي مولوی صاحب عبداللطیف منصور د اړوندو رئیسانو د صادقانه فعالیتونو او کوښښونو قدرداني وکړه او د چارو د غوره والي په موخه یې لازم سپارښتنې وړاندې کړې.

د طالبانو ویاند او د فرهنګي کمیسیون مشر وایي چې امنیتي او دفاعي ځواکونه د افغانستان د ملا تېر دی او دوی غواړي چې افغانستان یوه قوي اردو ولري، نو د وضعیت له ارامېدو سره به هغوی هم خپلو دندو ته را وغواړي.

ښاغلي مجاهد پرون په کابل کې یوې خبري ناستې ته وویل چې دوی ترکیې ته د دوست هېواد په سترګه ګوري او غواړي چې پیاوړې اړیکې ورسره ولري، خو په وینا یې چې د دغه هېواد پوځي حضور ته په افغانستان کې اړتیا نشته.نوموړي د بیان ازادۍ په هکله ډاډ ورکړ او ټینګار یې وکړ چې دوی د بیان ازادۍ، د اسلام په رڼا کې د ښځو او هېوادوالو بنسټیزو حقونو ته ژمن دي.

نوموړي د هنرمندانو د کار او هنر په هکله وویل چې هغوی امن دي خو دا چې د کار اجازه به ورکړل شي او کنه، په دې اړه به وروسته تصمیم ونیول شي.مجاهد هغه خبرونه رد کړل چې ګواکې د دوی له لوري ښځو ته په ځینې ادارو کې د کار اجازه نه ده ورکړل شوې، خو ټینګار یې وکړ چې د یو میکانیزم له مخې به د ټولو ادارو ښځینه کارکوونکې هم بېرته خپلو دندو ته راوغوښتل شي.

هغه د هنرمندانو د کار او هنر په هکله وویل چې هغوی امن دي خو دا چې د کار اجازه به ورکړل شي او کنه، په دې اړه به وروسته تصمیم ونیول شي.پر افغانستان د طالبانو تر ولکې وروسته د دې هېواد د موسیقۍ ملي انسټیټوټ تړل شوی دی. د دغه انسټيټوټ بنسټګر ډاکتر احمد ناصر سرمست ویلي چې د طالبانو تېرې دورې ته په کتو یې دا پرېکړه کړې ده.

د ښاغلي سرمست په خبره د موسیقۍ د ملي انسټیټوټ د ۳۵۰ زده‌ کوونکو ترڅنګ د هر يو افغان سندرغاړي ژوند دا مهال له خطر سره مخامخ دی.طالبانو په خپله مخکېنۍ دوره کې پر موسیقۍ، فلم، تیاتر، ډرامو او نورو ښکلیو هنرونو کلک بندیز لګولی و.

پاکستان د سلسله عليخېل په قضیه کې نیول شوي کسان ازاد کړل.د پاکستان د کورنیو چارو وزیر شېخ رشید یو ځل بیا خپله سپین سترګي ښکاره کړه او د سلسله عليخېل تښتول یې د پاکستان د بدنامۍ هڅه یاده کړه.

او وې ویل چې داسې هېڅ پېښه نه ده شوې،دوي وايي د افغان سفیر لور په خپله تللې وه او چا نه ده تښتولې.له پاکستاني رسنیو سره په یوه خبري ناسته کې شیخ رشید وویل، چې هغه کسان چې د افغان سفیر د لور د تښتولو په ډرامه کې نیول شوي و، بېرته خوشې شوې دي.هغه وویل، چې دا ټېکسي چلوونکي غریب او بې ګناه خلک و،

دوی د خپلې کورنۍ لپاره نفقه پېدا کوي، سهار له کوره راوځي او ماښام بېرته د خپلو اولادونو لپاره خپلو کورونو ته ځي.شیخ رشید دا هم وویل، چې کله د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت چارواکي راشي، نو ټول اسناد به ورته وړاندې کړم،چې د افغان سفیر لور په ۶ ټېکسیانو کې تللې وه،

دوی ته یې د کرایه تر څنګ بخشش هم ورکړی و.هغه دا هم وویل، چې ټولې ویډیوګانې او نور اسناد مې هم د بهرنیو چارو وزارت ته ورکړي دي، دا نور د هغوی کار دی او زه په دې کې هېڅ کار نه لرم.د یادولو وړ ده چې په اسلام اباد کې د افغان سفیر لور سلسله عليخېل تښتول شوې وه،

او په غبرګون کې یې ولسمشر له پاکستان نه سفیر او ډیپلوماټان هم راوغوښتل او د پاکستان له حکومت یې غوښتنه وکړه، چې په دغه قضیه کې ښکېل کسان دې ونیسي او د افغان سفیر د امنیت ډاډ دې ورکړي، نو بیا به سفیر ورولېږي.

شاهین:د غني د استعفاء نه پرته سوله نشي راتلی.طالبان وايي، په افغانستان کې د واک نه غواړي، خو باور لري چې که د اوسني حکومت پر ځای د مذاکراتو له لارې نوی حکومت جوړ نه شي، نو په افغانستان کې به سوله ناشوني شي.

قطر کې د طالبانو د سیاسي دفتر ویاند «سهیل شاهین» له اسوشيټيډ پریس خبري اژانس سره په خپله تازه مرکه کې ویلي، چې که ټولو افغان جهتونو ته د منلو وړ نوی حکومت رامنځته شي، نو طالبان به وسلې پر ځمکه کښېږدي.دده په وینا طالبان د واک انحصار نه غواړي، ځکه په تېرو وختونو کې په افغانستان کې هر حکومت چې د واک د انحصار هڅه کړې، بریالی شوی نه دی؛ نو موږ نه غواړو تېرې تجربې تکرار کړو.»

د سهیل شاهین په خبره د نوي حکومت په اړه تر توافق او له واک څخه د غني تر لیري کېدو وړاندې د اوربند غوښتنه د طالبانو د تسلیمۍ په معنا ده او اوربند تر  هغه ممکن نه دی چې د نوي حکومت په اړه هوکړه نه وي شوې.هغه یو ځل بیا د ښځو حقونو ته د طالبانو د ژمنتیا یادونه کړې او په خبره یې، طالبان ښځو ته اجازه ورکوي، چې کار وکړي،

او همداراز ښوونځیو ته ولاړې  شي او په سیاسي  چارو  کې برخه واخلي؛ البته د اسلامي حجاب اغوستل ورته اړین دي.طالبان داسې وخت د نوي حکومت په جوړېدو ټینګار لري چې له افغانستانه د امریکايي او ناټو ځواکونو د وتلو لړۍ روانه ده او طالبان د افغانستان تر نیمایي په زیاته خاوره واکمن دي.

په دې وروستیو کې د افغانستان د څلور سوه او شل ولسوالیو له ډلې تر دوه سوه ډیرې ولسوالۍ د طالبانو تر ولکې لاندې دي.ښاغلی شاهین وایي، دغه ولسوالۍ یې د خلکو په منځګړیتوب د خبرو له لارې نیولي دي او تر ډېره حده جګړه نه ده ورباندې شوې.

افغان حکومت له قزاقستان سره د نظامي همکاریو تړون لاسلیک کړ.د ملي امنیت شورا سلاکار له قزاقي چارواکو سره په لیدنه کې د نظامي همکاریو تړون لاسلیک کړی.ښاغلی حمدالله محب د یو پلاوي په مشری قزافستان ته سفر وکړ.

د ملي امنیت شورا لخوا په همدې اړه خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې حمدالله محب قزاقستان ته د خپل سفر په دوران کې د یاد هیواد د دفاع چارو له وزیر نورلان یرمک بایوف سره د نظامي همکاریو تړون لاسلیک کړ.دغه تړون سره به د دواړو هېوادونو تر منځ امنیي سکتور کې همکاري زیاته شي. او د افغانستان امنیتی سکتور به ترینه ډېر مستفید شي.

خبرپاڼه کې مښکې راغلي په دې هوکړه‌لیک کې د دغو دوو هېوادونو تر منځ په نظامي برخه کې ګډ تمرینونه طبي همکارۍ د تجهیزاتو نوي کېدل، تخنیکي او لوجسټیکي ملاتړ، جنګي روزنه او نظامي اطلاعاتي همکاري شامل دي.دې سره به د هېواد امنیتي سکتور لا نور وده وکړي د جنګ مخه به ونیول شي او د جنګ وده به کمه شي.

افغان حکومت او قزاقستان داسې مهال د نظامي همکاریو تړون لاسلیکوي، چې له افغانستانه د امریکايي او ناټو ځواکونو د وتلو لړۍ روانه ده او د روان میلادي کال د سپتمبر میاشتې تر یوولسمې نېټې ښایي بشپړه شي.اوس لا هم معلوم نده چې ایا د دوی وتلو سره به حالات ښه شي او که نا نور به هم خراب شي.

امریکا وایي د خپلو ځواکونو تر ایستلو وروسته هم د افغان حکومت له عسکرو سره مرستې روانې ساتي او د هغوی مالي ملاتړ کوي.په همدې اړه دوی اوس کوشش کوي چې د کابل هوایی میدان امنیت هم یو داسې چا ته وسپاري چې د ټولو د قبول وړ وي.

عبدالله عبدالله: جګړه لویه تشه ظایع ده.د افغانستان د ملي روغې جوړې شورا مشر ډاکټر عبدالله عبدالله له ډيري چوپتیا وروسته د وروستیو جګړو او تاوتریخوالي په اړه اندېښنه ښودلې او ویلي يې دي چې جګړه لویه تشه ظایع ده.

ښاغلی عبدالله وویل چې طالبان نه شي کولای چې د جګړې له لارې واک ته ورسیږي، د ده په وینا چې جګړه ستره ضایعه ده او قربانیان یې یوازي خلک دي.نوموړی وویل دا د خبرو وخت دی خو دا چې سوله بابیزه ګڼل کیږي دا یوه لویه تاریخي  ضایعه ده، نو باید په دې هکله پوره غوره وشي.د افغانستان د ملي روغي جوړي شورا مشر وویل چې امریکايي ځواکونو وتلو پرېکړې ته موږ چمتو نه وو، او په چمتوالي کې بې غوري شوې.

د هغه په اند د امریکايي ځواکونو وتلو پریکړې طالبانو ته داسې شرایط برابر کړل هغوی اوس داسې فکر کوي چې په زور کولای شي واک تر لاسه کړي خو داسې نه ده.عبدالله عبدالله پس له ډیره انتظاره دا څرګندونې کړې او له طالبانو يې غوښتي چې باید د سولې خبرو ته کښېني تراوسه پوري د سولې په برخه کې هیڅ د پام وړ لاس ته راوړنه نشته ولې هیلې شته چې د سولې خبرې به نتیجه ورکړي.

راپورونه وايي چې د طالبانو او دولت پلاوي د تماس ډلو ترمنځ یوه ناسته شوې او تمه ده چې نور پرمختګونه هم رامنځ ته شي خو تراوسه پوري څومره چې تمه ده د سولې خبرو برخه کې کار نه دی شوی ځکه چې د سولې هرڅومره غونډې تر سره شوې نو په افغانستان کې يې د جګړې اور ته کمبود نه دی ورکړی.

اوسمهال د جګړې دا اور ورځ تر بلې سختیږي نړیوال او یو شمېر سازمانونه وایي که چیري په افغانستان کې د سولې لپاره کوم کار تر سره نه شي نو په دې هېواد کې به یو لوی بشري ناورین رامنځه ته شي ځکه چې حالات ورځ تر بلې خونړۍ کیږي او د جګړو ډیر نقصان افغانستان کې ملکي وګړو ته اوړي.او د خلکو ژوند نور هم خرابیږي.

حسن عیسی خېل یوځل بیا تېزه سلیزه ووهله. د افغانستان د کرکټ ملي ټیم مشهور الراونډر لوبغاړي محمد نبی زوی حسن عیسی خېل یوځل بیا په متحده عربي اماراتو کې د شارجه کرکټ کلب لپاره په یوې لوبه کې چټکه سلیزه وهلې ده.

په دغې لوبه کې لومړی توپ وهنه د ( YTCA) اکاډمۍ لوبډلې وکړه چې په ټاکل شویو شلو اورونو کې د شارجه لوبډلې لپاره په توپ وهنه کې د ۲۱۸منډو هدف وټاکه.شارجه کرکټ کلب ټاکل شوی د ۲۱۸ منډو ستر هدف د حسن نبي عیسی خېل د چټکې توپ وهنې پرمټ په ۱۸م اور کې پوره کړ او د لیګ اتلولي یې په خپل نوم کړه.

حسن عیسی خېل په دې لوبه کې د خپلې لوبډلې په ګټه په ۴۱ توپونو باندې د نهه شپږیزو او ۷ څلوریزو پرمټ ۱۲۱ ناسوځېدلې منډې وکړې او لوبه یې وګټله.د دې لوبې د غوره لوبغاړي جایزه هم د محمد نبي عیسی خېل زوی حسن نبي عیسی خېل ترلاسه کړه ځکه چې په نن لوبه کې یې تر ټولو ډیرې منډې وکړې.

حسن عیسی خېل لا ۱۶ کلن ځوان دی چې نوی نوی یې کرکټ پیل کړی دی، خو تر دا مهاله په مسلکي کرکټ کې د یوه ځوان په توګه ښه ځلیدلی دی.حسن عیسی خېل د خپلې لوبډلې لپاره په دغې سیالۍ کې په دویمه ویکټ میدان ته راووت چې خورا سترې شپږیزې یې نندارې ته وړاندې کړې .

داچې محمد نبي د حسن عیسی خېل پلار دی نو په همدې ترتیب یې زوی هم غواړي چې په راتلونکي کې په خپلې وړتیا سره افغانستان ته نړیوال کرکټ ترسره کړي.نوموړی د ښه پلبر تر څنګ بو ښه هلک هم دی نوموړی هر وخت کوشش کوی چې ښه اخلاق وکاروي او خلک ترینه خفه نشي.

د سولې په چارو کې د دولت وزیر: ورزش د ملتونو د اتحاد او د ملي یووالي د ټینګولو غوره وسیله ده د سولې په چارو کې د دولت وزير سید سعادت منصور نادري د کرکټ بورډ اجرائیوي رییس ډاکټر حامد شینواري او د کرکټ ملي لوبډلې له یو شمیر لوبغاړو سره وکتل.

ښاغلي نادري د کرکټ ملي لوبډلې د لوبغاړو اتلولۍ وستايلې او ویې ویل چې دې اتلانو په ټوله نړۍ کې د هیواد درې رنګه بیرغ رپولی او ویاړونه یې ګټلي دي.ښاغلي شینواري د کرکټ بورډ او د کرکټ له لوبغاړو سره د سولې په چارو کې د دولت وزير له دوامدارې همکارۍ څخه ځانګړې مننه وکړه او د هغه کړنې او لاسته راوړنې ېې د کرکټ بورډ لپاره وستایلې.

ښاغلي شینواري زیاته کړه چې ښاغلي نادري د کرکټ بورډ د پخواني غړي په توګه د کرکټ په نړيوالې شورا د افغانستان دایمي غړیتوب ترلاسه کولو لپاره نه ستړي کیدونکي هلې ځلې کړې دي.هغه د نادري په اړه ویل چې اوسمهال هم د هغه کوششونو ته اړتیا لرو تر څو په اینده پلاننونو کې راسره ونډه واخلي.

دواړو لورو د ورزش په ځانګړي ډول د کرکټ له لارې د سولې پیغام د لیږدلو په څرنګوالي هم خبرې وکړې.د سولې په چارو کې د دولت وزير ورزش د ملتونو د اتحاد او ملي یووالي د ټینګولو غوره وسیله وبلله او هیله یې څرګنده کړه چې د کرکټ د ملي لوبډلې لوبغاړي به د سولې په پيغام رسونه کې ډير اغیزمن ثابت شي.

د یادولو وړ ده چې د کرکټ بورډ اجرایه ریس یوه میاشت کیږي چې په کار ېې پیل کړی او په دې موده کې ېې خورا زیاتې لاسته راوړنې له ځانه سره ولرلې. نوموړي د کرکټ لپاره خورا ارزښت ناکه څیره ده او هر وخت کوشش کړی چې د افغانستان کرکټ وده وکړي.

متحده عربي اماراتو د کوپ28 کوربه توب وړاندیز کړی.متحده عربي اماراتو نن په پلازمېنه ابو ظهبي کې په 2023 کې د اقلیم د بدلون په اړه د ملګرو ملتونو د کاري چوکاټ کنوانسیون (UNFCCC) ته د ګوندونو د کنفرانس کوپ28 د 28 غونډې کوربه توب پېشنهاد وکړ.

د ګوندونو کلنی کنفرانس (COP) د تصمیم نیونکی اداره ده چې د محیط د بدلون په هکلخ د یو ان د چوکاټ کنونسیون پلي کولو څخ نظارت او بیا کتنې وظیفه لري د عربي اماراتو د بهرنیو چارو وزیر شیخ عبداللخ بن زاید ال نهیان وویل چې د کوپ 28 به ې فرصت څخه د ګټې اخیستنې لپاره یو مهم کنفرامس دی او زمونږ نظر دا دی چې له ګړندی اقدم څخه به اقتصاد ته ګټه ورسیږي او ځوانانو ته به فرصتونه پیدا شي.

عرب امات د یو داسې مملکت په توګه چې د هایدروکاربن صنعت په زړه کې ځای لري او په کور دننه او د نړۍ په ګوټ ګوټ کې د انرژۍ تنوع کې د پام وړ پانګونه کړې، موږ لومړی لاس لیدلی چې اوس مهال د اقلیم د لوړې کچې لپاره غیر معمولي سوداګرۍ قضیه شتون لري په ځانګړي ډول کله چې دا د جندر برابري ته وده ورکوي ځوانانو ته ځواک ورکوي.او همداراز ځوانانو ته فرصتونه برابروي.

کوپ28 فرصت د تجارت لپاره یو مهم کنفرانس دی.او زموږ فکر دا دی چې له ټولو هیوادونو سره کار وکړو ترڅو له ګړندي اقدام څخه خپلې خپلې خالصې اقتصادي ګټې ترلاسه کړو. د نوي کیدونکي انرژۍ نړیوالې ادارې (ارینا) لپاره د دایمي کوربه هیواد په توګه ، په سیمه کې لومړی هیواد چې د پاریس تړون لاسلیک کوي او تصویب کوي او په سیمه کې لومړی هیواد دی چې د ملي کچه ټاکل شوي یوې برخې په توګه په خارج کې د اقتصاد په کچه کمښت ژمن دی.

د (NDC) ، متحده عرب امارات د پرمختګ اقلیم عمل او څو اړخیزه همکاریو کې یو ثابت ریکارډ ښودلی چې دا د کوپ28 لپاره مثبته کونکی جوړوي.متحده عرب اماراتو ځان د طبیعي کوربه په توګه د لوړې کچې لوی نړیوال پیښو لپاره رامینځته کړی چې د اقلیم عمل او دوامدار پرمختګ باندې متمرکز دی.د ابوظبي پایښت اونۍ د نړۍ ترټولو لوی کلنۍ دوامداره پیښه ده.

د یو سلو ایواو مملکتونو څخه 45،000 ډیر استازي پکې دي ، او عرب اماراتو په 2014 او 2019 کې د ملګرو ملتونو د اقلیم غونډې لپاره دواړه چمتووالی غونډې کوربه توب کړی. سربیره پردې د دوبۍ راتلونکی نندارتون د دوامدار پرمختګ اهداف او د 192 ملي پیولین په شمول به د اکتوبر په میاشت کې د لسګونو ملیونو لیدونکو ته ښه راغلاست ووایی. د متحده عربي اماراتو پانګوونې په کورني نوي کیدونکي انرژي کې – په شمول د نړۍ ډیری لمریزې پروژې – په تیرو 15 کلونو کې د نړۍ ترټولو کم لمریز مصرفونه خپل کړي.

د امریکا سفارت ویلي د تاوتریخوالي په زیاتېدو سره امریکا پاتې کیږي.په افغانستان کې د جګړو او نښتو په دوام د نورو غبرګونونو سره سره افغانستان کې د امریکا سفارت هم غبرګون ښودلی او د تیرو بریدونو او نا امنیو پړه یې پر طالبانو اچولې.

د امریکا د سفارت سرپرست ښاغلی راس ویلسن په دې افغانستان کې پر وروستیو بریدونو او د تاوتریخوالي پر ډیریدلو اندېښنه ښودلې او زیاته کړې یې ده چې په افغانستان کې د تاوتریخوالی ډیریدل او دوام د دوی د ښکېلتیا د دوام باعث ګرځي.عامه ذهنیت هم دا دی چې امریکایان خو وزي خو د طالبانو له لوري وروستۍ جګړې به د دې لامل شي چې امریکا بیرته خپل پوځي ماموریت دې ته هېواد کې دوام ورکړي.

ښاعلی ویلسن وروستیو بریدونو ته په کتلو سره ویلي نامالوم وسلوال بریدونه او نښتې ترسره کوي او د تاوتریخوالي کچه خورا لوړه سوې او موږ پوهیږو چې په دې بریدونو کې هم طالبان ښکېل دي.نوموړی وویل چې طالبانو د دوحې له هوکړې سرغړونه کړې او ډاډ یې ورکړی چې د خپلو سرتیرو وتلو وروسته به هم دوی له ترهه ګرۍ سره مبارزه کې د افغان دولت مرستې ته ښه اوږه ورکړي.

دوی وویل موږ چې له افغانستانه وزو دا په دې معنی نه ده چې دا هېواد یوازي پریږدو بلکې په دې هېواد کط به پآتي یو د ده  په وینا وروستی تاوتریخوالی نه امریکا اونه هم نړیوالې ټولنې ته د منلو دی او که چیري دا تاوتریخوالی دوام پیدا کړي نو په دې هېواد کې به امریکا ډیره ښکېله پاتي شي.

د امریکا نظامي او سیاسي چارواکو پر یوه وخت د افغانستان د ر اتلوونکې او روان وضعیت په هکله تقریبا یو له بل سره ورته څرګندونې کړې او ټولو خپلې خبرې طالبانو ته متوجې کړې او شاوخوا تر ډيره ګواښوونکې هم دي.