ساینسپوهانو داسې نوی جیل جوړ کړی چې د غاښونو تخریب شوې مینا بېرته رغوي. دا پرمختګ په غاښ درملنه کې نوی انقلاب ګڼل کېږي چې د پروټین پر مټ د غاښونو طبیعي جوړښت بېرته راګرځوي.
لندن/ناتینګم: ساینسپوهانو په یوه تاریخي پرمختګ کې د یوې نوې بیولوژیکي مادې څخه داسې جیل تولید کړی چې د غاښونو د مینا (Enamel) د بیا رغونې او ترمیم وړتیا لري. دا نوښت د بریتانیا د ناتینګم پوهنتون د څېړونکو او نړیوالو ساینسپوهانو د ګډ زیار پایله ده چې د «Nature Communications» په معتبره مجله کې خپره شوې ده.
د پروټین پر مټ رغونه؛ په غاښ درملنه کې نوی انقلاب
د غاښونو مینا د انسان په بدن کې تر ټولو کلک محافظتي پوښ دی، خو ستونزه دا ده چې که یو ځل له منځه لاړه شي، بدن یې بېرته نشي رغولای. خو اوس ساینسپوهانو د یوې داسې مادې په موندلو سره په غاښ درملنه کې نوی انقلاب راوستی دی چې د طبیعي پروټینونو په څېر عمل کوي.
دا نوی جیل د فلوراید (Fluoride) پر ځای په پروټین تکیه لري. دا هغه پروټینونو ته ورته دي چې د ماشومانو د غاښونو د ودې پر مهال د مینا د جوړېدو پروسه کنټرولوي. دا جیل نه یوازې تخریب شوې مینا رغوي، بلکې د سالمې مینا پیاوړتیا او د غاښونو د ورستېدو یا چینجي خوړلو مخه هم نیسي. د بیومټریال پروفیسر آلوارو ماتا دغه نوښت یو “بدلون راوستونکی پرمختګ” بللی دی.
د جیل د فعالیت میکانیزم او په غاښ درملنه کې نوی انقلاب
د دې جیل د کار کولو طریقه خورا ځانګړې ده او همدا لامل دی چې کارپوهان یې په غاښ درملنه کې نوی انقلاب بولي. کله چې دا جیل په غاښونو ووهل شي، لاندې پروسه ترسره کېږي:
۱. قوي پوښ: جیل یو نری خو خورا قوي پوښ جوړوي چې د غاښ په جوړښت کې ننوځي.
۲. د تشو ډکول: دا د مینا په کوچنیو سوریو او درزونو کې ځان ځای پر ځای کوي.
۳. د کاني موادو جذب: د یو اسکافولډ (Scaffold) یا بنسټ په توګه کار کوي او د خولې له لاړو څخه کلسیم او فاسفیټ ځان ته راکاږي.
۴. کاني جوړېدنه: د «اپيتاکسیال مینرالیزیشن» پروسې له لارې نوې طبقه په منظم ډول له اصلي مینا سره یوځای کوي.
د څېړنې مشر، ډاکټر اپشار حسن وايي: «کله چې زموږ ماده په تخریب شوې مینا یا پر بېپوښه عاج (Exposed Dentine) استعمال شي، کریستالونه په منظم او طبیعي ډول رغېږي او د اصلي مینا جوړښت بېرته راژوندی کېږي.»
د رغېدلې مینا ځواک او راتلونکی
د ساینسپوهانو په وینا، دغه نوې رغول شوې مینا د واقعي ژوند په سختو شرایطو لکه د غاښونو بورسول، د سختو خوړو ژوول او د اسیدي موادو په وړاندې پوره مقاومت لري. ازموینو ښودلې چې رغېدلې برخه د سالمې مینا په څېر قوي ده.
دا ټیم اوس د «Mintech-Bio» په نوم خپل سټارټاپ جوړ کړی او هیله لري چې دا محصول راتلونکی کال بازار ته وړاندې کړي. دا محصول به د غاښونو د حساسیت کمولو او د ډکولو د کیفیت لوړولو لپاره هم کارول کېږي، چې د هر عمر لرونکو کسانو لپاره ګټور دی.
