ولسي جرګه له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو د وتلو پریکړه ارزوي او په اړه یې دریځ څرګندوي.د یو شمېر وکیلانو د وړاندیز سره سم له افغانستان څخه د امریکایي ځواکونو د وتلو پر پریکړه د عاجلې اجنډا په توګه خبرې وشوې.

خو په اړه یې پریکړه راتلونکي ته و ځنډول شوه.د ولسي جرګې یو شمېر غړو وویل چې په افغانستان کې د امریکايي ځواکونو راتګ په نا مسؤوله توګه و او پکار ده چې له دې ځایه په مسوولانه توګه ووځي او هغه ستونزې حل کړي چې دلته د هغوی د حضور په پایله کې رامنځته شوي دي.د ولسي جرګې غړو د ملي پخلاینې عالي شورا لخوا وړاندې شوې طرحه نیمګړې وبلله.او ټینګار یې وکړ چې په یادې طرحه کې دې د ولسي جرګې د غړو نظریات چې د وکیلانو په خبره د ملت نظریات دي هم ځای کړل شي.

هغوی وویل چې په یاده طرحه کې دې د بشر حقونه او د ښځو ونډه له پامه نه غورځول کیږي.ځینو وکیلانو ترکیې غونډه کې د ګډون کوونکي پلاوي په تشکیل هم نیوکې وکړې او ویې ویل چې په یاده غونډه کې باید ټولشموله پلاوی برخه ولري څو د ملت د ټولو اقشارو او د نظام د ټولو برخو استازولي وکړلای شي.

د ولسي جرګې ناستې په پای کې پریکړه وشوه چې په راتلونکو غونډو کې به هم د سولې په اړه د ترکیې غونډې او له افغانستان څخه د امریکايي ځواکونو د وتلو د پریکړې په اړه هم خبرې وشي او له هغه وروسته به یې په اړه دریځ څرګند کړي.

د پارلمان د چهار شنبې ورځې عمومي غونډې پر دوام همدا راز د هېواد د روان امنیتي وضعیت په تړاو هم د جرګې غړو اندیښنې څرګندې کړې.د چهارشنبې ورځي عمومي غونډې پر دوام د ولسي جرګې غړو د هېواد په بازارونو کې د خوراکي توکو د بیو د لوړیدو په اړه اندیښنه څرګنده کړه او له اړوند ادارو څخه یې وغوښتل چې د په بازارونو کې دې د توکو بیې کنټرول او د احتکار مخه و نیسي.

هند : افغانستان نه د بهرنیو عسکرو وتلو سره به ستونزې رامنځته شي داسې وخت چې امریکا او ناټو وایي، د روان میلادي‌ کال د سپتمبر میاشتې تر یوولسمې نېټې خپل‌ ټول عسکر له افغانستانه راوباسي هند په دې اړه اندېښنې ښای.

هند وایي له افغانستانه د بهرنیو ځواکونو تر وتلو وروسته ښایي امنیتي خلاء رامنځته شي‌ او وارنکاري ترې ګټه واخلي.د هند لوی درستیز جنرال بیپن رناوت په نوي‌ ډیلي کې یوې امنیتي‌ ناستې ته ویلي، چې هیواد یې په افغانستان کې د سولې او ثبات له تامین هرکلی کوي؛ خو ویره لري، چې د بهرنیو ځواکونو تر وتلو وروسته به امنیتي خلاء رامنځته شي او وارانکاري به ناوړه استفاده ترې وکړي.

دده پر وینا زموږ موخه داده چې هغه خلا کومه چې د امریکایي او ناټو عسکرو تر وتلو وروسته رامنځته کېږي د مخربو کړیو لخوا ونه کارول شي.هند ددې تر څنګ له افغانستان سره نورو پراختیایي مرستو ته هم ژمنتیا ښودلې.دغه خبرې داسې مهال دي، چې امریکا وایي، له ناټو عسکرو سره په ګډه د روان کال د سپتمبر میاشتې تر یوولسمې نېټې له افغانستانه خپل تول فوځیان وباسي.

ښاغلی جوبایډن ادعا‌ لري چې په افغانستان کې غوره کړي‌ اهداف یې ترلاسه کړي‌ او نور ددې اړتیا نشته چې په دې هیواد کې نظامي حضور ولري.د امریکا ولسمشر «جوبایډن» له افغانستانه د امریکایي عسکرو د ایستلو په اړه د خپلې پریکړې د اعلانولو په مهال وویل، چې پاکستان، هند، ترکیه، چین او روسیه دې له افغانستان ملاتړ وکړي‌.

ځکه دده په خبره، یاد هیوادونه د افغانستان په راتلونکې کې خپل رول لري.او کولی شي چې دغه هېواد کې د سولې خلرې کامیابې کړي.بلخوا بیا پهدې افغان سیاسي شنونکي هم په دې اړه اندېښنې لري او وای داسې نه چې د بهرني عسکرو ایستلو سره سم کورنی جګړه پیل نشي.

بلېنکن ولسمشر غني او عبدالله سره لیدلي.د امریکا د بهرنیو چارو وزیر‌ انتوني بلینکن په یوه ناڅاپی سفر پلازمېنې کابل ته رارسېدلی او ولسمشر غني او عبدالله په شمول نورو لوړ پوړو چارواکو سره ېې لیدل کتل شوي.

د واشنګټن پوست د راپور پر بنسټ بلینکن کابل ته له رارسېدو سره سم په ارګ کې له عبدالله او اشرف غني او د هغه له نږدې چارواکو سره لیدلي‌ او‌ په مهال یې غني بلینکن ته ویلي، چې د امریکایي‌ ځواکونو د ایستلو په اړه د امریکا د ولسمشر پریکړو ته احترام لري.د سرچینې په وینا، بلینکن په دې لیدنه کې غني‌ او چارواکو ته ویلي، چې کابل ته د سفر موخه یې داده، تر څو افغانستان ته د امریکا د ژمنتیا څرګندونه وکړي.

د انتوني بلینکن په وینا، مشارکت بدل شوی دی؛ خو پای ته نه دی رسېدلی.د ارګ له لوري په همدې اړه خپره شوې خبرپاڼه کې ویل شوي، چې ولسمشر غني‌ له بلینکن سره به لیدنه کې له «ترهګرۍ» سره د مبارزې په دوام ټینګار کړی او له افغانستانه د پوځیانو د ایستلو پریکړه یې د احترام وړ بللې.

دغه ملاقات داسې مهال ده، چې د امریکا ولسمشر جوبایډن‌ تېره ورځ اعلان وکړ، چې په افغانستان کې غوره کړي‌ اهداف یې ترلاسه کړي‌ او نور ددې وخت رارسېدلی چې‌ به دې هیواد کې جګړه پای ته ورسول شي او ټول امریکایي‌ او ناټو عسکر د سپتمبر د میاشتې تر یوولسمې له افغانستانه راوایستل شي.د هغه پر وینا اوس افغان عسکر کولی شي چې د خپل وطن دفاع وکړي.

ورته وخت ناټو هم له امریکایي‌ ځواکونو سره یو ځای له افغانستانه د ټولو عسکرو د ایستلو هوډ څرګند کړی. افغان حکومت وایي، د عسکرو د ایستلو په اړه د امریکا پرېکړې ته احترام لري او امریکا ورته ډاډ ورکړی، چې د عسکرو تر ایستلو وروسته هم په امنیتي او پراختیایي برخه کې مرستې دوام وکړي.

ارګ: د افغانستان اسلامي جمهوریت د متحده الایاتو د جمهوررئيس ښاغلي جوباېډن د هغې پرېکړې درناوی کوي چې پر بنسټ به یې د روان کال تر سپتمبر میاشت پورې د هغه هیواد ځواکونه له افغانستان څخه ووځي.

افغان حکومت به د دغه پروسې په ترسره کېدو کې لازمه همکاري وکړي.د ۲۰۲۰ کال په فېبرورۍ کې د متحده ایالاتو او طالبانو له هوکړې راهیسې افغان امنیتي او دفاعي ځواکونه زیاتره عملیات په مستقلانه توګه ترسره کوي او د خپلو خلکو او هیواد ساتنه کوي. زموږ ځواکونه د اوسنیو ګواښونو پر وړاندې د هیواد د ساتنې وړتیا لري. یو وار بیا ټينګار کوو چې د سولې روانه پروسه هم د افغانستان د امنیتي او دفاعي ځواکونو د قربانیو نتیجه ده او افغان ولس د دوی د قربانیو منندوی دی.

په عین حال کې ډاډ راکړل شوی چې د متحده ايالاتو او نورو متحدینو لخوا به د افغانستان له حکومت سره د افغان ځواکونو ملاتړ او بشري او پراختیايي کومک دوام ومومي. د افغانستان اسلامي جمهوریت، متحده ایالات او نور متحدین به د مناسباتو د نوي پړاو او خصوصاً د سولې پروسې چټکولو په برخه کې په جزیاتو بحث وکړي

د افغانستان اسلامي جمهوریت چمتو دی چې د مشترکو ګټو او متقابل درناوي او اعتماد پر اساس له متحده ایالاتو او ناټو متحدینو سره د همکارۍ نوی پړاو پيل کړي.او په مسولانه ډول له افغانستان څخه دامریکای عسکرو ویستل کې امریکا سره همکاري وکړي.

د یادونې وړ ده چې د امریکا جمهور ریس ښاغلي جوبایډن د دې نه وړاندې خپل بیان کې ویلي وو چې تر سپټمبر ١١ پورې به له افانستان نه ټول عسکر وباسي هغه ویلي چې د عسکرو ویستلو کې به ډېر جدیت او تیزی نه کار وانحلي بلکه په مسولانه ډول به خپل عسکر له افانستانه وباسي.

نن په اکثره اسلامي هېوادونو کې لومړی روژه ده۔ ټاکل شوې ده چې نن د سه شنبې په ورځ د سعودي عربستان، افغانستان، پاکستان او ترکیې په ګډون په ټولو اسلامي او عربي هېوادونو کې د رمضان المبارک اوله ورځ وي.

یکشنبه ماښام د سعودي عربستان سترې محکمې د رمضان المبارک میاشتې لیدل غیر یقیني وبلل او اعلان یې وکړ، چې سبا د سه شنبې په ورځ(۲۴ وری) به د رمضان المبارک ۱۴۴۲هـ ق نیټه وي.د سعودي عربستان نه وروسته د افغانستان سترې محکمې هم نن د سه شنبې ورځ د رمضان المبارک د لومړۍ روژې په توګه اعلان کړې ده.باید یاده کړو چې افغانستان هر کال روژه او اختر دسعودي عربستان سره یو ځای کوي.

دا په داسې وخت کې ده چې د ګاونډي هېواد پاکستان حکومت د مذهبي چارو وزارت بیا له وړاندې اعلان کړی ؤ، چې سبا د اپریل په ۱۳مه یعنی نن د سه شنبې ورځ به پاکستان کې د رمضان المبارک لومړۍ روژه وي.دوی هر کال یوه ورځ د نورو هېوادونه نه وروسته وي خو سږ کال ېې د نورو اسلامي هېوادونو سره یو ځای روژه اعلان کړه

د سعودي عربستان، افغانستان، پاکستان، قطر، ترکیې، کویټ او موریتانیا ترڅنګ په ګڼو نورو اسلامي او عربي هېوادونو کې هم نن د سه شنبې ورځ د رمضان المبارک د لومړۍ نیټې په توګه اعلان شوې ده.دوی ږای چې ټول هېوادوال دې نن یعنې سې شنبې ورځ دې روژه ونیسي.

د روژې مبارکې میاشتې له راتلو سره سم د پلازمینې کابل په ګډون په زیاترو لویو ښارونو او ولایاتو کې د خوراکي او نورو اړتیا وړ توکو بیې لوړې شوي، چې ورسره د هېوادوالو اندېښنې زیاتې شوې دي.حکومت هم په دې اړه لا هم څه ندي ویلي.خو سوشل میډیا کې په دې اړه اکثره خلکو د غوصې اظهار کړی دی.

کابل ته د خلیلزاد د سفر پایلې څه وې؟ د افغان سولې لپاره د امریکا ځانګړی استازی ښاغلی زلمی خلیلزاد څلورمه ورځ خپل سفر پای ته ورساوه او کابل یې ترک کړ.په دې سفر کې څه وکړل؟نور جزیات په دې اړه لاندې دي.

ښاغلی زلمي خلیلزاد په کور دننه افغانستان کې د ترکیې کنفرانس په اړه د یوې اجماع د رامنځ ته کیدلو کوششونه کړي او دلته يې د حکومتي چارواکو سره د ملاقاتونو ترڅنګ سیاسي مشرانو، مدني فعالانو، ځوانانو او یو شمېر نور مسؤلینو سره لیدلي او د ترکیې جوړیدونکي کنفرانس د موادو او مواردو په اړه یې خبرې کړې دي هغه خپل سفر کابل کې پای ته ورساوه.

د امریکا متحده ایالاتو سفارت د خلیلزاد د سفر په هکله ویلي چې هغه ډیري لیدنې درلودې او دسولې په هڅو کې د ښځو او اقلیتونو پر معنی لرونکي ونډې يې ټینګار کړی.ښاغلی خلیلزاد ویلي چې امریکا له افغانستان سره د اوږدې مودې همکارۍ او کوي او زیاته کړې يې ده چې د ترکیې کنفرانس په عمل کې مهم دی

د راپورونو پر بنسټ د زلمی خلیلزاد له کتنو لیدنو وروسته باور رامنځ ته شوی او د استانبول ناستې په اړه يې ډاډمن نظرونه تر لاسه کړي دي.تراوسه پوري لاهم د ترکیې ناستې ته چمتوالی روان دی خلیلزاد له خپل دې څلور ورځني سفر وروسته نن له کابله ولاړی خو داسې ښکاري چې هغه ښه خبرونه او ښه نظرونه د دې سفر څخه وړي او نظریه داسې ده چې د نوموړي د سفر نتیجه ښه ول.

تردې دمه څرګنده نه ده چې د ترکیې کنفرانس به څه وخت ترسره شي خو د افغان ولسمشر لومړي مرستیال امرالله صالح ویلي چې ښايي دا کنفرانس روانه اونۍ ترسره شي.هغه دا هم ویلي چې په لنډ وخت کې ټاکنې او اوربند به د دې کنفرانس مهم مواد وي طالبانو تراوسه د دې کنفرانس د موادو د ذکر په هکله څه نه دي ویلي خو په دې کنفرانس کې به څو طرحې چې یوه يې د امریکا ده تر بحث لاندې نیول کیږي.او په اخر کې به په یوې طرحې توافق کیږي.

تادین خان استعفا وکړه له ډېر وخت ناندریو او جنجالونو وروسته د کندهار امنیه قومندان تادین خان په رسمي توګه له خپلې دندې استعفا کړې او پرځای یې ډګروال شریف سرطیب ګمارل شوی.نوموړي رسما دغه دندې ته معریفي شوی هم دی.

په هغه استعفا لیک چې د جنرال تادین خان په حواله میډیا کې لاس په لاس کیږي، نوموړي د خپلې استعفا د لامل په توګه ویلي، چې د خپل وژل شوي ورور جنرال رازق د ملګرو په غوښتنه او د هغه د کارنامو د ساتلو په موخه منلی د کندهار امنیه قومندانۍ دنده منلې وه؛ خو اوس یې دغه دنده د هغه بل پخواني ملګري ته سپارلې او په خپله غواړي د سولې ملي پروسه کې د ولس د خدمت جوګه شي.

ښاغلی تادین خان همداراز ویلي، چې د لوی کندهار په استازولۍ به د ملي پخلاینې عالي شورا په رهبرۍ کې غړیتوب اخیستی دی.دا په داسې وخت کې ده چې تیره اونۍ هم په رسنیو کې د جنرال تادین خان د استعفا خبر خپور شوی ؤ؛ خو هغه مهال د جنرال تادین لخوا رد شو.

د یادونې وړ ده چې د یکشنبې په ورځ باخبره سرچینې د نوم نه ښودلو په شرط رسنیو ته ویلي ؤ، چې د کندهار امنیه قومندان جنرال تادین خان درې میاشتې مخکې استعفا کړې وه؛ خو د کورنیو چارو پخواني وزیر مسعود اندرابي یې مخه نیولې وه.او ستعفا ېې نه وه منل شوې.

د معلوماتو پر بنسټ جنرال تادین خان ته د درېیمې سرحدي لوا د قومندانۍ وړاندیز شوی خو هغه نه ده منلې او نوی امنیه قومندان ډګروال شریف سرطیب هم د هغه په خوښه ټاکل شوی دی.نوموړي په خپلو خبرو کې هم ویلي وو چې نوی قومندان هم د هغه ملګری دی.

امرالله صالح:سوله زر نه رازي. په کابل کې له بي بي سي میډیا سره په خپله تازه انټرویو کې ویلي، چې د افغان سولې په برخه کې د ولسمشر اشرف غني طرحه تر ټولو طرحو جامع او سمه ده، او هر څوک چې له دې طرحې سره مخالفت کوي، دده له قوله وطن سره مخالفت لري.

ښاغلی صالح ویلي دوی د ملت له وجدان او له قران سره مخالفت ښيي.نوموړي وړاندې زیاته کړې، چې اشرف غني تیار دی تر وخت وړاندې ټاکنې ترسره کړي او په راتلونکو ټاکنو کې نوماند هم نشي؛ خو دده په خبره، کله هم له ټاکنو نه تېرېږي او هر څوک چې واک په لاس کې اخلي، له مشروع لارې یې باید  د ترلاسه کولو هڅه وکړي.او ملت ته ځان ثابت کړي.

د امرالله صالح په اند د ترکیې په غونډه کې به د جمهوریت په استازیتوب یوازې یوه طرحه مطرح کېږي.ده طالبان تورن کړل، چې د سولې لپاره هيڅ ډول طرحه نه لري او په جګړه ټينګار کوي.د صالح پورتنۍ څرګندونې داسې مهال دي، چې د افغان سولې پروسې د چټکتیا او د طالبانو او افغان جهتونو تر منځ د سیاسي جوړجاړي د رامنځته کېدو هڅې زیاتې شوې دي.

هیله کیږي روانه میلادي میاشت د ترکیې په استانبول کې د سولې په تړاو ناسته راوبلل شي، چې د طالبانو او حکومت د استازو تر څنګ ښایي د سیمې یو شمېر هیوادونه هم برخه پکې ولري.داسې وخت چې نړیوالې ټولنې او په افغان سوله کې ښکېلو اړخونو په افغانستان کې د سولې ا وثبات د تامین لپاره هڅې چټکې کړې دي،

د ولسمشر لومړی مرستیال امرالله صالح وایي، سوله وخت غواړي او په بیړه د سولې تامینېدل ناشوني دي.نوموړي وړاندې زیاته کړې، چې اشرف غني تیار دی تر وخت وړاندې ټاکنې ترسره کړي او په راتلونکو ټاکنو کې نوماند هم نشي.هغه وای غیر له ټاکنو هیڅ ډول لاره نشته اوټولې خواوې باید انتخاباتو ته تیار شي.

ولسي جرګې د اسد قیصر د سفر منعه کېدو ته غبرګون وښود.ولسي جرګې ریس میر رحمان رحماني وايي، له څېړنو وروسته به هغه حکومتي څېرې افشاء کړي، چې کابل ته د پاکستان د پارلمان د ریس اسد قیصر د سفر د مخنیوي لپاره یې خنډونه رامنځته کړي وو.

په هغه ميډیای خبرپاڼه کې چې د ولسي جرګې د مشر میر رحمان رحماني له دفتر نشر شوې، راغلي، چې کابل ته د پاکستان د پارلمان د ریس اسد قیصر د سفر ټول جزیات د ولسي جرګې لخوا اړونده حکومتي او امنیتي بنسټونو سره شریک شوي وو، ترڅو هغه ته د سفر آسانتیاوې، امنیتي او تشریفاتي تدابیر چمتو کړي او نوموړی ته ښه راغلاست ووایی.

په اعلامیه کې له دې امله خواشیني ښودل شوې، چې په خبره یې د حکومتي چارواکو لخوا د کابل نړیوال هوايي ډګر په ځغاستلیکه کې د امنیتي ګواښونو په پلمه یې د اسد قیصر او هغه سره د مل پلاوي د سفر مخه ډب کړې ده.د ولسي جرګې ریس میر رحمان رحماني یادونه کړې چې د ښاغلي قیصر سفر به دوهم ځلي افغانستان ته تنظیموي.او نوموړی به یو ځل بیا دعوت کیږي.

ددې ترڅنګ نوموړي د راتلونکې شنبې په ورځ به د ولسي جرګې په «فوق العاده غونډه کې د لوړ پوړو امنیتي چارواکو په وړاندې دغه مسئله په جدي توګه وڅیړي، که کوم جهتونه په دې قضیه کې ښکیل وبلل شول، نو قانوني چلند به ورسره کیږي.او اینده کې کې د داسې کړنو د نه تر سره کولو هوډبه ورنه اخیستل کیږي.

د خبرپاڼې په اخېر کې نوموړي یوځل بیا یادونه کړې، چې د پورتنیو ادعاوو څیړنه کوي او په خبره یې که چیرې کومه مغرضه حکومتي کړۍ او یاهم چارواکي په یاده قضیه کې ککړ ثابت شول، نو دوی به یې ولس ته افشاء کوي.ځکه دا ډول کړنې د ملک سلامتي ته ضربه رسوي.

 پاکستان: د افغان سولې برخه کې هڅې کوو. د پاکستان د بهرنیو چارو وزیر وایي، له خپل روسي سیال سره یې هوکړه کړې مسکو او اسلام اباد به د افغان سولې په اړه ګډې هڅې کوي.تر څو افغانستان کې دایمي سوله قایمه شي.

د پاکستان د بهرنیو چارو وزارت څخه‌ په یوه خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي چې د بهرنیو چارو وزیر شاه محمود قریشي له خپل روسي‌ سیال «سرګي لاوروف» سره ملاقات کړی.‌ او د افغان سولې پروسې او دوه اړخیزو اړیکو په تړاو ورسره غږېدلی.خبرپاڼه کې وړاندې راغلي، چې په دې لیدنه کې دواړه لورو هوکړه کړې چې دوه اړخیزې همکارۍ به پراخوي او سولې لپاره به ګډ کار کوي.

ورته وخت سرګي‌ لاوروف هم د افغان سولې په پروسه کې د پاکستان رول بارز او اړین بللی او له پاکستا نه یې مننه کړې، چې په افغانستان کې د سولې او ثبات د تامین په برخه کې یې همکاري کړې.د روسیې د بهرنیو چارو وزیر چې په دوه ورځني سفر اسلام اباد ته رسېدلی، د ډيپلوماټیکو سرچینو په خبره، د نورو موضوعاتو تر څنګ له پاکستاني چارواکو سره د افغان سولې‌ په اړه هم خبرې کړي دي.

یاده لیدنه وروسته له هغه ده، چې دوې اوونۍ وړاندې مسکو د ټرویکا د ناستو په دوام د افغان سولې په تړاو ناسته راوبلله او د طالبانو او حکومت د استازو تر څنګ د سیمې یو شمېر هیوادونو او امریکا برخه پکې واخیسته.

روسیه وایي په افغانستان کې د ثبات ملاتړ کوي‌ او هڅه به یې دا وي، چې د افغانستان شخړه د سولې د خبرو له لارې حل شي‌ او یو سیاسي جوړجاړی تامین شي.ځکه جګړې نور افغانان ستړي کړي دي او باید ودرول شي.