امريکا

۱۹ کاله وړاندي په همدي ورځ امريکا پر افغانستان حمله وکړه په افغانستان د امریکا د د بريدونو ۱۹ مه کلیزه ده . ټيک ۱۹ کاله وړاندی، د سپټمبر د یوولسمې حملې په ځواب کې ، متحده ایالاتو په افغانستان کې د القاعده د پټنځایونو د له مینځه وړو لپاره برید وکړ.

د امريکا د سپټمبر د یوولسمې حملې نه بعد، د هغه وخت جمهور ریس جورج ډبلیو بوش طالبانو ته خبرداری ورکړ چې اسامه بن لادن ورته وسپاري او د القاعدې د روزنې د مرکزونو په ویجاړولو یا له دې جګړېزي ډلي سره خپله همکاري بنده کړي.طالبانو د امريکا دغه غوښتنې رد کړې او د متحده ایالاتو پروړاندې یې یو ننګونکی دریځ غوره کړ .د اکتوبر پر ۷ د متحده ایالاتو ولسمشر جورج ډبلیو بوش په افغانستان د بریدونو خبر ورکړ.

تقریبا یوې نیمې میاشتې درنې بمبارۍ او شاوخوا یوه نیمه میاشت د متحده ایالاتو په ملاتړ د شمالي ټلوالې له ځمکنیو جګړو وروسته ، ۲۰۰۱ کال د ډيسمبر په لومړۍ اونۍ کې د طالبانو رژیم سقوط وکړ.په تیرو لسیزو یا په ورته وخت کې ، د امنیت د ټینګښت او د قانون حاکمیت په خاطر په افغانستان کې د بهرنیو ځواکونو شمیر ډیر شو ، خو په بدل کې یې طالبانو خپل نفوذ په دوامداره توګه ښه کړی دی .

ددې ډلې مشر ملا عمر له خپلو نږدې ملګرو سره وتښتید او ورک شو.ګمان کیږي چې دوی عموما د پاکستان په کویټه کې پټ وي ، چیرې چې د طالب وسله والو لخوا بریدونه پلان او جوړويري.په تیرو دوه لسیزز کې ، په افغانستان کې د بهرنیو سرتیرو شمیر د امنیت او قانون حاکمیت تامینولو لپاره که څه هم زیاتوالی وموندل ، مګر طالبانو هم په دوامداره توګه خپل نفوذ ډیر کړ ،.اوس طالبانو ډير پياوړي دي ان ډيری سيمې د طالبانو له خوا سقوط شوې.

امنیت د افغانستان په ډیری برخو کې نشته ، او هر کال په افغانستان کې ګڼ شمیر خلک شهيد او ژوبل کیږي.خو دا ده ۱۹ وروسته امريکا له افغانستان څخه په وتو ده . د افغانستان جکړه د امريکا په تاريخ تر ټولو اوږده جکړه چې د مالي زيان تر څنګ په زرکونو امريکان په دې جکړه کې ووژل شول.اوس طالبان او افغان حکومت د سولي راتګ په پار د قطر په دوحه کې د سولې په اینده باندې مصروف دي.

اوس باید د سولې خبرې کامبیابېدو لپاره ټولې هغه هڅې وستایل شي کومې چې د دواړو خواو لخواشوي دي.دواړه لورې باید نورې هڅې هم وکړي او باید د بل هر ځه نه سولې ته لومړیتوب ورکړي او افغانستان په یو سولیز هېواد بدل کړي تر څو افغانان په امن کې ژوند وکړي او مونږ ټول یو اباده او سوکاله ژوند ولرو.

د امریکا سفیر:امريکا چمتو ده چې د سولي په خبروکې کومک وکړي کابل کې د امريکا سرپرست سفير وايې چې د امريکا دولت چمتو دی چې دوحه کې د سولي د خبرو په ترڅ منځکړتوب وکړي.او د سولې لپاره مناسب اقدامات وکړي.

ښاغلي ویلسن ټينګار وګړ که چيرته افغان حکومت او طالبان له دوی څخه د مرستي غوښتنه وکړي دوی کولای شي د سولي په برخه کې د د واړو لوريو تر منځ منځکړتوب وکړي.ويلسن زياته کړه چې دا زموږ او نورو امريکانو نظر دی چې په افغانستان کې سوله راشي او افغانان د يوه باثباته افغانستان څښتان شي.دا په افغانانو پږري اړه لري چې د خپل هيواد د ابادۍ لپاره څه ډول لار غوره کوي.

د یادونې وړ ده چې د امريکا سفير راس ويلسن دغه څرګندونې په داسي حال کوي چې د روغي جوړي عالي شورا مشر ډاکټر عبدالله عبدالله له عرب نيوز خبري چينل سره په مرکه کې وويل چې د پاکستان لومړي وزیر عمران خان ورسره ژمنه کړې چې طالبانو کې خپل نفوذ نه به د اوربند رامنځته کیدو لپاره کار واخلي.عبدالله پرون ماښام پاکستان ته له درې ورځني سفر وروسته کابل ته راستون شو.د اروپايي ټولنې پارلمان هم په یوه اعلامیه کې په افغانستان کې د دایمي او فوري اوربند غوښتنه مطرح کړې ده.

د افغان دولت او طالب پلاوي تر مابین له شلو وروځو راهسي د سولي خبري رواني دي چې هيڅ پرمختګ يې نه دی کړی. حتی دواوړو غاړو يو پر بل نيوکې هم کړي دي.داسي اوازي هم په رسنيو کې خپري شوي چې د سولي خبري له خنډ سره مخ شوي هيڅ پر مختګ يې نه دی. تازه د طالبانو يوه چارواکي رسنيو ته ويلي چې حکومتي پلاوی په دې برخه کې پړ او ناغيړي کوي.

بلخوا بیا ملاخير الله خير خوا ويلي چې حکومتي پلاوی د مجلس خبري د باندي رسنيو ته باسي په لوی لاس د سولي خبري له خنډ سره مخ کوي.خو بل خوا بيا شنونکي او افغان حکومتي پلاوی په طالبانو نيوکي او وايې چې طالبان په خپلو ژمنو نه دي ولاړ ځکه دوی وايې چې طالبانو د بنديانو له خوشي کيدا وروسته ورسره منلي وه چې که افغان حکومت د دوی بنديان خوشي کړي

دوی به د اوربند او د جکړي په کمښت غور کوي چې تر دريو ورځو به په ټول افغانستان کې تاوتريخوالی را کم شي.هيره دې نه وي چې د سولي د خبرو له پيل را وروسته په افغانستان کې جګړي سخت زور نيولي دی.او لا هم افغان وژنه کیږي. هره ورځ لسګونه افغانان وژل کيږي او ډېرې میندې بورې کیږي. اوس باید دواړه لورې سولې ته لومړیتوب ورکړي.