ازبکستان وايي، په روان وضعیت کې یوازې د افغانستان نوی حکومت په رسمیت نه پېژني. د افغانستان لپاره د ازبکستان ځانګړی استازی زیاتوي چې د طالبانو لپاره به ستونزمنه وي چې هغه څه پوره کړي چې نړیواله ټولنه یې ژر په رسمیت وپېژني.خو د افغانستان لپاره د ازبکستان ځانګړی استازی ټینګار کوي چې له کابل سره په ګډه کار کوي چې په افغانستان کې اړمنو کسانو ته بشري مرستې ورسوي.
د افغانستان لپاره د ازبکستان ځانګړي استازي عصمت الله ارګاشوف وویل، «طالبان نه غواړي چې جلا شي. دوی نړیوال پیژندنه غواړي؛ دا به ستونزمنه وي چې د طالبانو لپاره ژر تر ژره د پیژندلو وړتیا ولري، مګر موږ به یوازې دوی ونه پیژنو. “ازبکستان ژمن دی چې د ټولنې سره په همغږۍ د طالبانو رسمي رسميت وپيژني.”
په همدې حال کې د فرانسې ولسمشر او د هند لومړي وزیر په پاریس کې د خپلې غونډې په ترڅ کې په یوه ګډه اعلامیه کې په افغانستان کې د بشري ناورین او له بشري حقونو څخه د سرغړونو په اړه د جدي اندېښنې په څرګندولو سره په افغانستان کې د یوه ټول شموله حکومت د جوړېدو غوښتنه وکړه.
پهدې اعلامیه کې راغلي: «هند او فرانسه په افغاستان کې د بشري وضعیت او د بشري حقونو د سرغړونو په تړاو اندېښمن دي. سره له دې چې په دې هېواد کې جګړه پایته رسېدلې، خو بشري حقونه او په ځانګړې توګه د ښځو او لږکیو له حقونو سرغړنه دوام لري. موږ له یوه سولهییز، امن، سوکاله او د یوه ټول ګډونه حکومت لرونکي افغانستانه ملاتړ کوو.» له دې سره سم، د افغانستان په اړه د اروپا-اسیا د مطالعاتو مرکز او د روسیې د بهرنیو چارو وزارت ډېپلوماټيکې اکاډمۍ د قرغیزستان په پلازمېنه بشکک یوه غونډه جوړه کړې ده. پهدې غونډه کې د روسیې، قرغیزستان او ازبکستان استازو په افغانستان کې د ټول ګډونه حکومت پر جوړېدو له ټينګار سربېره ویلي، په دې هېواد کې د ترهګرو فعالیتونه په سیمه کې د امنیتي ګواښونو د راټوکېدو لامل شوې دي.
نور یی ولوله | واشنګټن پوسټ: په افغانستان کې د نشه يي توکو کاروبار په ډېرېدو دی
د دې ادارې مشر اندري روساکوف وویل، «له افغانستان څخه د بهرنیو ځواکونو چټک وتلو او د طالبانو زیاتوالي د روسیې او د منځنۍ اسیا د هېوادونو پر وړاندې ګواښونه زیات کړي دي، ځکه چې له اته میاشتو څخه زیات وخت د طالبانو له خوا له واکه وتلی دی.» د اروپا او اسیا د مطالعاتو مرکز، هغه له نړیوالې ټولنې سره خپلې ژمنې نه دي پوره کړي. “تر ټولو مهمه دا چې په افغانستان کې د واک له بدلون وروسته ښځې او د مذهبي او قومي اقلیتونو استازي په حکومت کې برخه نه اخلي.” هغه وويل: “د واک تر لاسه کولو وروسته، طالبان د افغانانو برخه ده او دوی بايد مذهبي ازادۍ او مساواتو ته درناوی وکړي او لکه څنګه چې څرګنده ده، دا ازادي په تېرو دېرشو کلونو کې په ازبکستان او نورو هېوادونو کې ډېره شوې ده.”
د یوه ټول شموله حکومت رامنځته کول، بشري حقونو ته په ځانګړې توګه د ښځو حقونو ته درناوی، د بیان ازادي او د نورو هېوادونو پر وړاندې د افغانستان له خاورې نه کار اخیستل د نړیوالې ټولنې لپاره په افغانستان کې د نوي حکومت په رسمیت پېژندلو شرطونه دي، خو حکومتي چارواکو تل دا خبره کړې ده.
