اړوند خبر:
زلزله؛ د مړو شمېر ۱۰۰۰ او د ټپیانو شمېر ۲۵۰۰ ته ورسېده
کابل، افغانستان – طالبانو د یوه ویجاړونکي زلزلې وروسته نړیوالو مرستو ته غږ کړی دی. دې زلزلې په سلګونو خلک ووژل او ټول کلي یې له خاورو سره خاورې کړل. دا په داسې حال کې ده چې افغانستان لا دمخه له خوراکي توکو کمښت او د بهرنیو مرستو له کمیدو سره لاس او ګریوان دی.
د زلزلې زیانونه:
د طالبانو د حکومت ویاند ذبیح الله مجاهد د سه شنبې په ورځ وویل، چې د ۶.۰ ریښتر په کچې زلزلې له امله لږ تر لږه ۱۴۱۱ کسان وژل شوي او ۳۱۲۴ نور ټپیان شوي دي. دا زلزله د یکشنبې شپې ناوخته د پاکستان پولې ته نږدې رامنځته شوه او په کابل کې یې هم قوي ټکانونه محسوس شول. مجاهد زیاته کړه، چې له ۵۴۰۰ څخه ډیر کورونه ویجاړ شوي دي.
د ژغورنې عملیاتو خنډونه:
سختو بارانونو، ځمکې ښوییدنې او ویجاړو شویو سړکونو د ژغورنې ټیمونو ته سختې ستونزې جوړې کړې دي. دغه ټیمونه په لرې پرتو غرنیو سیمو کې د زیانمنو شویو خلکو ته په رسیدو کې له خنډونو سره مخ دي. د سه شنبې په ماښام، د متحده ایالاتو د ځمک پیژندنې سروې (USGS) له مخې، دویمه ۵.۲ ریښتر په کچې زلزله د ننګرهار ولایت جلال اباد شمال ختیځ ته ولګیده. د دې نوې زلزلې له امله د مرګ ژوبلې او زیانونو په اړه معلومات لا روښانه ندي.
د مرستو کمښت او بشري بحران:
په افغانستان کې د متحده ایالاتو وروستیو مرستو کمښت د مرستندویه هڅو مخه نیولې ده. د طالبانو له واک ته رسیدو راهیسې په ۲۰۲۱ کال کې، نړیوالې مرستې کمې شوې دي. دې هیواد له بشري بحران سره لاس او ګریوان دی، چې د جګړو، غربت، وچکالۍ او د میلیونونو مهاجرینو د جبري راستنیدو له امله نور هم خراب شوی دی.
زلزله چیرته ولګیده؟
د یکشنبې د ورځې زلزله د نیمې شپې نه مخکې د جلال اباد شمال ختیځ ۲۷ کیلومترۍ (۱۶.۷۷ میله) کې رامنځته شوه. جلال اباد په ننګرهار ولایت کې یو ښار دی چې شاوخوا ۲۰۰۰۰۰ نفوس لري. USGS ویلي، چې دا سیمه د زلزلې فعالیت لپاره پیژندل کیږي.
زلزله نسبتاً سطحي وه، چې د USGS په وینا شاوخوا ۸ کیلومتره (۴.۹۷ میله) ژوروالی یې درلود.
رویټرز د سیمه ایزو چارواکو له قوله راپور ورکړی، چې زلزلې کونړ ولایت سخت زیانمن کړی او درې کلي یې له منځه وړي دي. د طالبانو حکومت او بشري کارکونکو ویلي، چې په لغمان، نورستان او پنجشیر ولایتونو کې هم زیانونه او ټپونه رامنځته شوي دي.
څومره خلک اغیزمن شوي؟
د USGS په وینا، نږدې نیم میلیون خلکو قوي یا خورا قوي ټکانونه احساس کړي، چې په پایله کې یې ضعیف جوړښت لرونکو ودانیو ته د پام وړ زیان رسیدلی دی. د افغانستان د ملي طبیعي پیښو د مدیریت ادارې ویاند یوسف حماد ویلي، چې د وژل شویو او ټپیانو شمیر به ډیر شي.
نړیوالې مرستې او غبرګونونه:
طالبانو له نړۍ څخه د لا زیاتو مرستو غوښتنه کړې ده.
متحده عربي اماراتو: خوراکي توکي، طبي توکي او خیمې یې افغانستان ته لیږلي دي.
برتانیې: ۱ ملیون پونډ (۱.۳ ملیون ډالر) نوي اضطراري مرستې اعلان کړې دي.
اروپایي اتحادیې: ۱.۱۶ ملیون ډالر (۱ ملیون یورو) بشري اضطراري مرستې، خیمې، جامې او طبي توکي مرسته کړي دي.
چین: د خپل توان په حد کې د مرستو چمتو کولو ته چمتووالی ښودلی دی.
هند: ۱۰۰۰ کورنۍ خیمې کابل ته او ۱۵ میټریک ټنه خوراکي توکي کونړ ته لیږلي دي.
متحده ایالاتو: د زلزلې قربانیانو ته یې “د زړه له کومې خواخوږي” څرګنده کړې ده، خو د مرستو په اړه یې سمدستي کومه کلمه نده ویل شوې.
