افغانستان ته د ایران د برېښنا صادرات: د هرات صنعت ته ډاډ، په کور دننه پوښتنې
اړوند خبرونه:
ملا برادر هلمند ته تللی او د کجکي له بنده یې لیدنه کړې
د ترکمنستان په پلازمېنه کې د افغان-ترکمن نندارتون پرانیسته
د ایران او افغانستان د ګډې سوداګرۍ خونې یوه جګپوړي غړي پخلی کړی چې ایران افغانستان ته برېښنا صادروي او دا بهیر په منظمه توګه روان دی، په داسې حال کې چې د ایران په کور دننه صنعتکاران د برېښنا د کمښت له ستونزو سره مخ دي. دا وضعیت د دواړو هېوادونو ترمنځ د انرژۍ د اړیکو یو پېچلی انځور وړاندې کوي، چې له یوې خوا د افغانستان د صنعت لپاره حیاتي ده، خو له بلې خوا په ایران کې دننه نیوکې او پوښتنې راپورته کوي.
د ایران او افغانستان د ګډې خونې د رئیسه پلاوي غړي، حسین محمدیان، په ډاګه کړې چې دوی دا معلومات په مستقیم ډول په افغانستان کې له خپلو سوداګریزو شریکانو څخه ترلاسه کړي دي. نوموړي وویل: “موږ د هرات په صنعتي ښارګوټي کې له خپلو افغان همکارانو څخه وپوښتل چې ایا د برېښنا له پرچاوۍ سره مخ دي که نه، هغوی منفي ځواب ورکړ او ویې ویل چې د دوی د اړتیا وړ برېښنا یوه برخه له ایران او بله له ترکمنستان څخه واردیږي، خو هغه برخه چې له ایران څخه راځي، هېڅکله نه پرې کېږي.”
دا څرګندونې د هرات د صنعتي پارکونو لپاره یو ښه خبر دی، ځکه چې باثباته برېښنا د تولیدي فعالیتونو د دوام لپاره یو بنسټیز شرط دی. افغانستان په ټولیز ډول د برېښنا د سخت کمښت سره مخ دی او د خپلې اړتیا پوره کولو لپاره په لویه کچه پر وارداتي برېښنا تکیه کوي. د هرات ولایت چې د ایران پولې ته نږدې یو له مهمو صنعتي او سوداګریزو مرکزونو څخه دی، د ایران له برېښنا څخه په مستقیم ډول ګټه پورته کوي.
خو په ورته وخت کې، دا موضوع په ایران کې دننه د خصوصي سکتور لپاره یو لړ پوښتنې راپورته کړي دي. ښاغلي محمدیان په خپلو خبرو کې دې ټکي ته هم اشاره وکړه چې د ایران خصوصي سکتور د دې صادراتو د څرنګوالي او حجم په اړه دقیق معلومات نه لري. هغه وویل: “موږ د خصوصي سکتور په توګه یوازې له خپلو افغان همکارانو څخه اورو چې برېښنا یې نه قطع کېږي او له ایران څخه ورځي. موږ بارها له چارواکو پوښتلي چې دا برېښنا چې د [ایران د] صنعت حق دی، ولې صادروي؟ خو تر اوسه مو هېڅ ځواب نه دی اورېدلی.”
دا حالت داسې یوه دوه ګونې تګلاره په ګوته کوي چې ښایي د ایران حکومت د بهرنۍ پالیسۍ او سیمه ییزو اړیکو د ساتلو لپاره د کورنیو اقتصادي فشارونو سره سره، خپلو ګاونډیانو ته د انرژۍ صادراتو ته دوام ورکوي. په پایله کې، داسې ښکاري چې افغانستان ته د ایران د برېښنا صادرات د هرات د صنعتکارانو لپاره د ډاډ یوه مهمه سرچینه ده، خو په ایران کې دننه د سرچینو د وېش او د پرېکړو د شفافیت په اړه جدي بحثونه راپارولي دي.
