اړوند خبرونه:
د افغانستان ختیځ دوو شدیدو زلزلو ولړزاوه
زلزله؛ د مړو شمېر ۱۰۰۰ او د ټپیانو شمېر ۲۵۰۰ ته ورسېده
په افغانستان کې وروستیو زلزلو لوی انساني ناورین رامنځته کړی، چې په ځانګړې توګه یې ښځې اغیزمنې کړې دي. د ښځینه روغتیاپالانو نشتوالی، د طالبانو محدودیتونه، او کلتوري خنډونو د ژغورنې او روغتیايي پاملرنې بهیر خورا ستونزمن کړی دی. دې وضعیت د پام وړ تلفاتو لامل شوی او نړیوالې بیړنۍ مرستې ته سخته اړتیا لري.
وروستي پرمختګونه او زلزلې:
په افغانستان کې په تېرو څو شپو او ورځو کې درې پرله پسې زورورې زلزلې شوې دي. دې زلزلو تر ۲۲۰۰ ډېر کسان وژلي او پراخ مالي او ځاني زیانونه یې اړولي دي. د دې زلزلو مرکزونه د افغانستان په ختیځو ولایتونو کې وو، چې زیانمنې شوې سیمې لا هم د بیړنۍ مرستې او پاملرنې په تمه دي.
د ښځینه روغتیاپالانو نشتوالی او ناوړه پایلې:
د زلزلې له قربانیانو څخه یوه، “پروانه” نومې ښځه، په کونړ ولایت کې د سینې د ماتېدو او تنفسي ستونزو له امله له درملنې څخه بې برخې شوه او مړه شوه. هغې غوښتنه کړې وه چې یوه ښځینه ډاکټره یې درملنه وکړي، خو د ښځینه روغتیاپالانو د نشتوالي له امله یې مرسته ونشوه.
د هشت صبح ورځپاڼې په راپور کې راغلي، چې په کونړ او ننګرهار ولایتونو کې د ښځینه ډاکټرانو کمښت له امله لږ تر لږه شپږ زیږون لرونکې میرمنې مړې شوې دي. دې وضعیت د زیانمنو شوو ښځو لپاره یو جدي روغتیایي بحران رامنځته کړی دی.
فرهنګي او ټولنیز خنډونه:
د طالبانو حکومت د ښځو پر طبي زده کړو بندیز لګولی، چې له امله یې د ښځینه روغتیاپالانو کمښت لا پسې زیات شوی دی. نیویارک ټایمز راپور ورکړی، چې ډیری ښځې د ویجاړیو لاندې پاتې وې، خو د ښځینه ژغورونکو نشتوالي او د نارینه ژغورونکو لخوا د کلتوري محدودیتونو له امله د مرستې نه کولو له امله، دوی له مرستې بې برخې پاتې شوې.
په ځینو سیمو کې، نارینه ژغورونکو ته د طالبانو له سختو قوانینو له امله اجازه نه ورکول کیده، چې ښځو ته مرسته ورسوي. سارا فرګوسن، په افغانستان کې د ملګرو ملتونو د ښځو د برخې استازې ویلي، “ښځې او نجونې به د دې ناورین اصلي بار پر غاړه ولري.”
د بحران پراخ لید او نړیوالې مرستې:
په افغانستان کې د بشري مرستو بحران نور هم شدت موندلی، ځکه نړیوالې مرستې د بندیزونو او سرچینو د کمښت له امله له محدودیتونو سره مخ دي. د کونړ او ننګرهار ولایتونو روغتیايي مرکزونه د امکاناتو او کارکوونکو له سخت کمښت سره مخ دي. نړیواله ټولنه باید د افغانستان وضعیت ته جدي پام وکړي او د دې هیواد خلکو سره په چټکۍ سره مرسته وکړي.
