د امریکا ولسمشر جیمي کارټر د نورو ولسشمرانو په پرتله د ډېر عمر څښتن و
د امریکا پخوانی ولسمشر جیمي کارټر د ۱۰۰ کلونو په عمر تر هغه وروسته ومړ، چې څه باندې یو کال په روغتون کې و.
د امریکا ۳۹م ولسمشر د جورجیا د مونګلو یو بزګر و، چې په ۱۹۷۷ کال کې یې د ولسمشرۍ په څوکۍ د واک د ترلاسه کولو پر مهال په حکومت باندې د باور د بیرته راګرځولو په لټه کې و او بیا یې د بشرپالنې په توګه د نه ستړي کېدونکو کارونو له امله شهرت پیدا کړ.
د هغه لاسته راوړي جایزې
هغه په ۲۰۰۲ کې د نوبل د سولې جایزه هم ترلاسه کړه.
جیمي کارټر د جورجیا له یوه فارم څخه د متحده ایالاتو ولسمشر او د نوبل جایزې ګټونکی او وروسته د سولې او بشري حقونو فعال شو.
کارټر په ۱۹۷۷ کې ولسمشر جیرالډ فورډ ته په ټاکنو کې ماتې ورکړه او د متحده ایالاتو ۳۹م ولسمشر شو.
هغه د متحده ایالاتو د نورو ولسمشرانو په پرتله اوږد ژوند وکړ.
نور ولولئ: د امریکا ولسمشر: اسرائیلو او حزب الله تر منځ اوربند کېدونکی دی
نور ولولئ: د امریکا انتخابات؛ د ډونالډ ټرمپ او کماله هرېس تر منځ لومړنۍ مناظره
د پخواني ولسمشر کارټر د ولسمشرۍ له دورې وروسته په سپینه ماڼۍ کې د هغه کارونه د بریالیو کارونو په توګه یادېدل.
د بشر حقونو په برخه کې د نوموړي هڅې
نومړي په ۹۰ کلنۍ کې د بشري حقونو لپاره کار کاوه، کتابونه یې ولیکل، د اړو خلکو لپاره یې کورونه جوړ کړل، هره یکشنبه یې په ښوونځي کې ښوونه ورکوله او د سولې په لټه کې یې د نړۍ سفرونه وکړل.
کارټر د ولسمشرۍ دورې نه وړاندې د متحده ایالاتو د سمندري اکاډمۍ څخه فارغ شوی، د دغه هېواد سمندري ځواکونو په مرین پروګرام کې یې برخه اخیستې، دوه دورې د جورجیا ایالت سناتور او د والي په توګه دنده ترسره کړې.
د هغه کورنۍ د ۲۰۲۳ کال په فبروري کې اعلان وکړ، چې هغه د روغتون د یو لړ لارښوونو وروسته په خپل کور کې دی او پالنه یې کېږي.
ځیني مبصرین هغه د ملت “د تر ټولو بریالي پخواني ولسمشر” په توګه یادوي.
کارټر په ۱۹۷۹ کال کې خپل د ملي امنیت سلاکار برژیسنکي ته دنده وسپاره چې پر افغان د شوروي اتحاد د یرغ پر ضد له افغان مجاهدینو سره مرسته وکړي.
نوموړي په همدې کال کې په افغانستان کې د مداخلې هڅه وکړه او د روسانو په مقابل کې یې له مخالفو ډلو سره همکارۍ پیل کړې.
