څېړونکي وايي، په خوړو کې حبوبات تر ټولو ډېر ضرور دي، ځکه د بدن اړتیاوې پوره کوي
ټول دانې، لکه غنم، بُلغور، سپېلت، فاررو، کینو، وریجې، او غنم، او همدارنګه هغه خواړه چې له غلې تولید شوي وي لکه پاستا، کریکر، ډوډۍ، حبوبات، ځینې نباتي شیدې او نور، په دانهو نه لرونکو رژیمونو کې منع دي. ډیری دانهو نه لرونکي رژیمونه هم جوار او د جوارو مشتق شوي توکي منع کوي. دانهو نه لرونکي رژیمونه د ګلوټین نه لرونکو رژیمونو په پرتله ډیر محدود دي ځکه چې ځینې دانې او جوار لا هم په پخواني کې اجازه لري.
یوه تازه څېړنه ښيي چې د خوړو په ورځني رژیم کې د لوبیا، نخودو او دالو اضافه کول د خلکو پر روغتیا د پام وړ اغېز لرلی شي.
د دې څېړنې پایلې، چې په دې وروستیو کې په میناپولیس کې د تغذیې او رژیمونو اکاډمۍ کنفرانس ته وړاندې شوې، ښيي چې په غذایي رژیم کې د یوې یا دوو برخو لوبیا اضافه کول، د هغو مهمو مغذي موادو په زیاتوالي کې د پام وړ اغېز لري چې ډېری خلک یې له کموالي سره مخامخ دي؛ په ځانګړي توګه د غذایي فایبر، مګنیزیم، پوتاشیم او وسپنې په برخه کې.
د زړه روغتیا ته د حبوباتو ګټې
کریستوفر ګارډنر، چې د تغذوي څېړنې دوکتورا او د کلیفورنیا د سټینفورډ پوهنتون د طب پوهنځي استاد دی، وايي: «دا تحلیل پر هغو شواهدو زیاتونه ده چې ښيي حبوبات د زړه د روغتیا، له ښه کولو او د وزن په کنټرول کې مرسته کوي او د ۲ ډوله شکر او سرطان په څېر د مزمنو ناروغیو د خطر په کمولو کې اغېزمن دي.»
ډاکټره جولي ګارډن-رابنسن، چې د داکوتا ایالت په پوهنتون کې د تغذیې او خوراک متخصصه ده، هم وضاحت ورکوي چې د فایبر او پروټین بډایه خواړه، لکه لوبیا، زموږ سره مرسته کوي چې د مړېدو احساس وکړو.
نور ولولئ: خواږه او سره کړي خواړه او د هغوی زیانونه
نور ولولئ: د افغانستان مشهور خواړه کوم دي؟
هغې زیاته کړه: «کله چې لوبیا له کمې کالورۍ او کمو غوړو سره په معتدل غذایي رژیم کې شامله شي، له خلکو سره د وزن په کنټرول کې مرسته کولی شي.».»
ایلین هون، چې د سټینفورډ د طبي دیابت څارنې په پروګرام کې د تغذیې کارپوهه ده، هم د لوبیا په فایبر باندې ټینګار کړی او وايي: «هغه کوچني زنځیري شحمي اسیدونه چې د غذایي فایبر له تخمیر څخه په حبوباتو کې تولیدېږي، د کولمو سالمې باکتریاوې پیاوړې کوي او د هغو تنوع زیاتوي. د فایبر مصرف د قبض د مخنیوي په مرسته د هاضمې روغتیا ته هم ګټه رسوي.»
لوبیا باید په کومو خوړو کې زیاته کړو؟
څېړنه دا هم ښيي چې لوبیا او نور حبوبات زموږ سره مرسته کولی شي چې لږ ګټور یا مضر خواړه په اسانه له رژیم څخه لرې کړو.
ګارډنر یادونه کوي چې د لوبیا د روغتیایي ګټو د ارزولو پر مهال، دا هم باید په پام کې ونیسو چې لوبیا مو د کومو خوړو پر ځای خوړلې ده. هغه وايي: «د بیلګې په توګه، که لوبیا د سپینې ډوډۍ، اضافه شوې بورې یا سرې غوښې ځای نيسي، نو دا به د مغذي موادو له اړخه ګټوره وي. خو که لوبیا د وچې مېوې پر ځای وکاروو، نو څرګنده ګټه به یې ونه لیدل شي، ځکه مغزي مواد یا وچه مېوه د فایبر او نا اشباعو شویو شحمیاتو ښه سرچینې دي.»
په پای کې، دا څېړنه ټینګار کوي چې په خوراکي رژیم کې د لوبیا او نورو حبوباتو اضافه کول ښايي له هغه څه اسانه وي چې فکر یې کوئ.
خلک په ټوله نړۍ کې له پېړیو راهیسې په پراخه کچه لوبیا او حبوبات استعمالوي، او دا حبوبات په پراخه توګه په لاتیني، منځني ختیځ، هندي، افریقایي او آسیايي خوړو کې کارول کېږي.
