اړوند خبرونه:
د افغانستان سرپل ولایت کې هره ورځ د ۹۰۰ټنه نفتو استخراج
شهاب الدین دلاور: چنايي شرکت ته هله کانونه ورکوو چې افغانستان کې پروسس وکړي
کابل، افغانستان – طالبانو لخوا له چین سره د آمو سیند د تیلو قرارداد له لغوه کیدو وروسته، افغانستان اوس سیمه ایزو هیوادونو سره همکارۍ ته لومړیتوب ورکوي. دا بدلون د افغانستان اقتصاد ته د سیمه ایزې همکارۍ نوې هیله ورکوي.
د آمو سیند قرارداد لغوه کېدل او نوي فرصتونه
د راپورونو له مخې، طالبانو د چین سره ۲۵ کلن د آمو سیند د تیلو قرارداد د چین لخوا د ژمنو په مکرر ډول ماتولو له امله لغوه کړ. له دې سره سم، کابل روسیې او منځنۍ اسیا هیوادونو لکه قزاقستان او ازبکستان ته د همکارۍ بلنې لیږلي دي.
قزاقستان او ازبکستان: د سیمه ایزې پراختیا کلیدي لوبغاړي
د اوراسیا د مطالعاتو مرکز په وینا، د طالبانو دا اقدام د کابل په اقتصادي ستراتیژۍ کې بدلون ښیي. قزاقستان او ازبکستان اوس د افغانستان په بیارغونه کې مهم رول لوبوي. دوی په معدن او انرژۍ سکتورونو کې د میلیاردي ډالرو قراردادونه لاسلیک کړي دي. د اورګاډي پټلۍ په څیر د حیاتي زیربناوو جوړول هم د دوی په اجنډا کې دي.
د افغانستان نوی مرکز د اقتصادي همکاریو لپاره
د جغرافیایي ګټو او تخنیکي تخصص په کارولو سره، قزاقي او ازبکي شرکتونو لوی قراردادونه لاسلیک کړي. دا پرمختګ کولی شي افغانستان په سیمه کې د اقتصادي همکاریو نوي مرکز ته واړوي.
ننګونې او فرصتونه
که څه هم د بندیزونو، لوژستیکي ننګونو او داخلي بې ثباتۍ په څیر خنډونه لاهم شتون لري، خو د قزاقستان او ازبکستان په څیر د منځني ځواک لرونکو هیوادونو عملي چلند کولی شي د افغانستان لپاره د راتلونکو همکاریو یو نوی ماډل وړاندې کړي.
د مثال په توګه: د اورګاډي پټلۍ او نورې پانګونې
د ۲۰۲۵ کال د جولای په میاشت کې د قزاقستان او افغانستان ترمنځ د ۵۰۰ میلیونه ډالرو په ارزښت د اورګاډي پټلۍ جوړولو تړون لاسلیک شو. دا تړون به نه یوازې د معدني موادو صادرات اسانه کړي بلکې سویلي آسیا سره سیمه ایزه اړیکه به هم پیاوړې کړي. ازبکستان هم په معدن او انرژۍ برخو کې د لویو قراردادونو په لاسلیک کولو سره په افغانستان کې یو له لویو پانګوالو څخه ګرځیدلی دی.
د پانګونې امنیت او راتلونکې
د چین سره د قرارداد لغوه کول د لوړو معیارونو پلي کولو ته د طالبانو لیوالتیا ښیي، خو د پانګونې په چاپیریال کې بې ثباتي هم په ګوته کوي. د دې خطرونو کمولو لپاره، د قراردادونو دقیق جوړښت او روڼ نظارت اړین دی.
اقتصادي پرمختګ؛ طالبانو له قزاقستان سره د ۱۳۴ میلیون ډالرو هوکړې لاسلیک کړې
د پایداره پرمختګ او ثبات هیله
په بریالیتوب سره، دا همکارۍ کولی شي په افغانستان کې د کارموندنې، عایداتو تولید او زیربناوو پراختیا لامل شي، او سیمه ایز ثبات پیاوړی کړي. داسې ښکاري چې په څو لسیزو کې د لومړي ځل لپاره، افغانستان فرصت موندلی چې د سیمه ایزو همکاریو په چوکاټ کې د خپلو سرچینو له شتمنیو څخه ګټه پورته کړي.
د چینايي شرکت سره د قرارداد ماتولو شالید
څلور کاله وړاندې کله چې طالبان په افغانستان کې بیا واک ته ورسیدل، چین په چټکۍ سره د تیلو د میدان پراختیا یو تړون لاسلیک کړ. دغه ۲۵ کلن تړون په ۲۰۲۳ کال کې د طالبانو او د چین د “شین جیانګ مرکزي آسیا د تیلو او ګازو شرکت” ترمنځ لاسلیک شوی و، خو اوس مات شوی. افغانستان چینايي شرکت CAPEIC د پانګونې، په وخت د امتیازاتو نه ورکولو، او د مهمو زیربنایي پروژو او جیولوژیکي سروې په برخه کې د خپلو ژمنو په نه پوره کولو تورن کړی دی.
