د افغانستان تعلیم یافته شخصیت
ښاغلی اشرف غني احمدزی (د ۱۹۴۹ کال د می ۱۹ زیږیدلی) یو افغان جلاوطن سیاستوال، اکاډمیک او اقتصاد پوه دی چې د افغانستان د پنځم ولسمشر او د ۲۰۱۴ کال له سپټمبر څخه د ۲۰۲۱ کال تر اګست میاشتې پورې د افغانستان د اسلامي جمهوریت د دوهم او وروستي ولسمشر په توګه دنده ترسره کړې ده.
شخصي ژوند
غني په لوګر ولایت کې زېږېدلی،او د افغانستان تر ټولو زیات او معیاري تعلیم لرونکی شخص دی.هغه په ۱۹۶۰ لسیزه کې د زده کړو لپاره امریکا ته ولاړ وروسته یې د بیروت په امریکايي پوهنتون کې د لیسانس سند بشپړ کړ. د کولمبیا پوهنتون څخه د پی ایچ ډی ترلاسه کولو وروسته، هغه د نړیوال بانک سره کار پیل کولو دمخه، په ډیری ادارو کې، ډیری یې د جان هاپکنز پوهنتون کې د انتروپولوژي پروفیسور شو. هغه په ۲۰۰۲ کال کې د طالبانو د حکومت له ړنګېدو وروسته افغانستان ته راستون شو، د حامد کرزي په کابینه کې یې د مالیې د وزیر په توګه دنده ترسره کوله – چې د نوي افغاني اسعارو او د مالیاتو د سیستم د جوړولو لپاره یې اعتبار درلود تر هغه چې د ۲۰۰۴ کال د دسمبر په میاشت کې یې استعفا وکړه.
هغه د بې وزلو د حقوقي ځواکمنتیا د کمیسیون غړی شو، دا یو خپلواک نوښت وو چې د ملګرو ملتونو د پراختیایي پروګرام لخوا جوړ شوی وو؛ په هماغه کال، غني د TED ته خبرې وکړې چې په هغه کې یې د افغانستان په څیر د مات شوي دولت د بیا جوړولو په اړه بحث وکړ. په 2013 کې، هغه په یوه آنلاین نظرپوښتنه کې د نړۍ د 100 غوره روڼ اندو نومولو لپاره چې د بهرنۍ پالیسۍ مجلې لخوا ترسره شوي په 50م ځای کې و او په ورته نظرپوښتنه کې چې د پراسپیک مجلې لخوا ترسره کیږي دویم ځای درلود. هغه د دولتي تاثیراتو د انسټیټیوټ شریک بنسټ ایښودونکی هم دی، یوه امریکایی اداره چې په 2005 کې د خپلو اتباعو د خدمت کولو لپاره د دولتونو وړتیا ته وده ورکولو لپاره جوړه شوې وه.
نور یی ولوله | اسلامي امارت د هېواد د اوسپنې کانونه داوطلبۍ ته وړاندې کوي
نور یی ولوله | د پوهنې وزارت: د نجونو د ښوونځیو لپاره ځانګړی ترتیب چمتو کوو
یو خپلواک سیاستوال
غني د ۲۰۰۹ کال په ولسمشریزو ټاکنو کې په څلورم ځای کې راغی. غني د ۲۰۱۴ کال ولسمشریزو ټاکنو کې په لومړي پړاو کې د خپل سیال عبدالله عبدالله په پرتله کمې رایې وګټلې، خو په دویم پړاو کې یې اکثریت وګټلو. د سیاسي ګډوډیو وروسته، متحده ایالاتو مداخله وکړه چې د ملي یووالي حکومت جوړ کړچې غني یې د ولسمشر په توګه او عبدالله د افغانستان د اجراییه رییس په توګه وګمارل شول
کله چې د ۲۰۲۰ کال د فبرورۍ په ۱۸مه له اوږده ځنډ وروسته د ۲۰۱۹ کال د ولسمشریزو ټاکنو وروستۍ پایلې اعلان شوې، غني بیا ولسمشر شو.هغه د ۲۰۲۰ کال د مارچ په ۹ مه د دویمې پنځه کلنې دورې لپاره د ولسمشر په توګه لوړه وکړه. د هغه دوره په 15 اګست 2021 کې په ناڅاپي توګه پای ته ورسیده کله چې طالبانو کابل ونیولو،
په کابل کې پراخ تاوتریخوالی
ولسمشر غني له افغانستانه وتښتید او په پای کې متحده عربي اماراتو ته پناه یوړه.هغه وويل، چې دى د امنيتي ځواکونو له خوا له هېواده وتلو ته اړ شوى دى، ځکه د دې چانس وو، چې طالبان به دى ووژني، او زياته يې کړه، چې په کابل کې د پراخ تاوتريخوالي د مخنيوي لپاره ېې بله چاره نه درلوده .
