که غواړئ خپله اداره یا سوداګري بریا ته ورسوئ، نو باید د پلان جوړولو ۷ ډولونه وپېژنئ. پدې راپور کې د ستراتیژیک، عملیاتي او مالي پلانونو په اړه بشپړ معلومات او د هغوی ګټې ولولئ.
بریالی مدیریت تل په قوي پلان جوړونې ولاړ وي. پلان له ادارو سره مرسته کوي چې خپله لاره وټاکي، سرچینې ځای پر ځای کړي، د بدلونونو سره ځان عیار کړي او خپل اهداف په روښانه توګه وڅاري. د اړتیا او لیدلوري (Vision) له مخې مختلف پلانونه شتون لري چې هر یو یې ځانګړی رول لوبوي.
په دې راپور کې موږ هغه مهم پلانونه څېړو چې د یوې ادارې د اغېزمنتیا او اوږدمهاله بریا لپاره اړین دي.
د پلان جوړولو ۷ ډولونه کوم دي؟
په مدیریت کې د موخو د ترلاسه کولو لپاره، موږ باید پوه شو چې د پلان جوړولو ۷ ډولونه کوم دي او هر یو یې څه وخت کارول کیږي. دلته یې تفصیل دی:
۱. د پلان جوړولو ۷ ډولونه او ستراتیژیک پلان (Strategic Planning)
دا تر ټولو جامع پلان دی چې د یوې ادارې اوږدمهاله لاره (له ۳ څخه تر ۵ کلونو یا زیات) ټاکي. دا پلان داخلي وړتیاوې او بهرنی چاپیریال ارزوي ترڅو د سیالۍ په ډګر کې مخکې پاتې شي.
مثال: یو ټیکنالوژیک شرکت د ۵ کلونو لپاره پلان جوړوي چې د مصنوعي ځیرکتیا (AI) په برخه کې نړیوال رهبر شي.
ګټې: اوږدمهاله لارښوونه کوي او ټول عملیات د ادارې له لیدلوري (Vision) سره همغږي کوي.
۲. تکتیکي پلان (Tactical Planning)
دا پلان ستراتیژیک اهداف په عملي کړنو بدلوي. دا معمولاً د منځمهاله مودې (میاشتې تر یو دوه کالو) لپاره وي او د ځانګړو څانګو لپاره جوړیږي.
مثال: د پلور څانګه یو کلن پلان جوړوي چې د پیرودونکو شمېر ۲۰٪ زیات کړي.
ګټې: ستراتیژي په عملي اهدافو بدلوي او د څانګو مسؤلیتونه مشخص کوي.
۳. عملیاتي پلان (Operational Planning)
دا د ورځنیو کارونو اړوند دی. دا لنډمهاله مګر خورا دقیق پلان دی چې اونۍ، ورځې یا میاشتې پکې شاملې وي.
مثال: یو لوژستیکي شرکت د موټرو د تګ راتګ ورځنی مهالویش جوړوي ترڅو د تیلو مصرف کم کړي.
ګټې: ورځني عملیات منظموي او د کارکوونکو لپاره روښانه کاري چوکاټ رامنځته کوي.
۴. احتمالي یا بیړنی پلان (Contingency Planning)
دا د بحران د مدیریت پلان دی. هدف یې دا دی چې د ناڅاپي پیښو یا ګواښونو پر مهال اداره چمتو وساتي.
مثال: یو روغتون د وبا (Pandemic) د خپرېدو په صورت کې د بیړني غبرګون پلان چمتو کوي.
ګټې: په بیړنیو حالاتو کې د غبرګون وخت کموي او زیانونه راټیټوي.
۵. مالي پلان (Financial Planning)
دا پلان ډاډ ورکوي چې د ادارې بودیجه د لنډمهاله او اوږدمهاله اهدافو لپاره په سمه توګه ځانګړې شوې ده.
مثال: یو نوی شرکت (Startup) د دریو کلونو مالي پلان جوړوي ترڅو پانګه جذب کړي او ګټې ته ورسیږي.
ګټې: مالي ثبات راوړي او د پانګونې پریکړې اسانه کوي.
۶. د بازارموندنې پلان (Marketing Planning)
دا پلان د پیرودونکو د موندلو او ساتلو لپاره دی. پدې کې د اعلاناتو کمپاینونه، نښه شوي ګروپونه او بودیجه شامله ده.
مثال: یو آنلاین پلورنځی د نوي محصول لپاره د ۶ میاشتو تبلیغاتي پلان جوړوي.
ګټې: د برانډ پیژندنه ډیروي او د بازار له غوښتنو سره ځان عیاروي.
۷. د بشري سرچینو پلان (Human Resource Planning)
دا پلان ډاډ ورکوي چې اداره د اوسنیو او راتلونکو اړتیاو لپاره پوره او تکړه کارکوونکي لري.
مثال: یو روغتون پلان کوي چې د ناروغانو د زیاتوالي له امله په راتلونکي کال کې ۲۰۰ نرسان وګماري.
ګټې: د مهارتونو تشه ډکوي او د کارکوونکو پرمختګ تضمینوي.
ولې باید د پلان جوړولو ۷ ډولونه او نور اضافي پلانونه وپېژنو؟
یوازې د پلان جوړولو ۷ ډولونه کافي ندي، بلکې د ځینو ځانګړو حالاتو لپاره درې نور مهم پلانونه هم شتون لري چې د ادارې په بریا کې مهم رول لري. پوهیدل چې دا ډولونه څنګه یو له بل سره وصل دي، له مشرانو سره مرسته کوي چې هر اړخیز مدیریت ولري.
اضافي مهم پلانونه:
د پروژې پلان (Project Planning): د یوې مشخصې پروژې د پیل څخه تر پای پورې د وخت، بودیجې او سرچینو مدیریت کوي.
د ستراتیژیکې ودې پلان (Strategic Growth Planning): دا په ځانګړي ډول د سوداګرۍ پراخولو، نویو بازارونو ته ننوتلو او شرکتونو اخیستلو باندې تمرکز کوي.
د ځای ناستي پلان (Succession Planning): دا ډاډ ورکوي چې د مشرتابه د بدلون په صورت کې اداره له ستونزو سره مخ نشي او د راتلونکي لپاره نوي مشران وروزي.
د پلان جوړولو ۷ “S” موډل (The 7 Ss of Planning)
د دې ډولونو ترڅنګ، د مک کینزي (McKinsey) د 7-S ماډل هم د یادولو وړ دی چې د ادارې ټولې برخې سره نښلوي:
Strategy (ستراتیژي)
Structure (جوړښت)
Systems (سیستمونه)
Shared Values (شریک ارزښتونه)
Skills (مهارتونه)
Style (د مدیریت ډول)
Staff (کارکوونکي)
هره بریالۍ اداره د پلان جوړونې په مرحله کې رغول کیږي. که هغه اوږدمهاله ستراتیژیک لیدلوری وي، یا د ورځنیو عملیاتو تنظیمول؛ پلان جوړونه د پرمختګ او واک کیلي ده. هغه سوداګرۍ چې دا پلانونه په سمه توګه پلي کوي، په ننني پیچلي بازار کې د سیالۍ او نوښت لپاره غوره موقعیت لري.
