که چېرته دا حجره نه پېژنی، نو له موږ سره یې په دې متن کې لوستلی شی

د ایپیتیلیل حجرې پېژندنه

په بدن کې لومړني انساج ایپېتېلیل حجرو جوړ کړي دي. ایپېتیلیل حجرې د ایکټوډرم، میزوډرم او انډوډرم څخه جوړې شوې دي، نو له همدې امله د بدن ډېری غړي او ژورې برخې د ایپیتیلیل حجرو په واسطه پوښل شوي دي. ایپیتیلیل حجرې په بېلابېلو ډولونو تنظیم شوي دي لکه فلسي، مکعبي او ستوني، کوم چې د ساده، پوړیز، ظاهري پوړيز او لېږديز په توګه رغول شوي دي. څرنګه چې ایپیتیلیل حجرې د بدن په ټولو برخو کې په خپور ډول شتون لري د دوی دندې نظر ځای یا موقعیت ته توپیر لري. د بېلګې په ډول په پوستکي کې ایپیتیلیل حجرې د پوستکي د ساتنې دنده په غاړه لري، په داسې حال کې چې نوموړې حجرې په کولمو کې د افراز او جذب دنده په غاړه لري. په دې لیکنه کې هڅه شوې ده تر څو د ایپیتیلیل حجرو جوړښتیزې ځانګړنې او د دوی دندې همدارنګه هغه حالات چې د هسټولوجیکي رنګولو پر بنسټ ښکاره شوي دي تشریح شي.

د یادې حجرې په اړه د پام وړ موضوعات

د بدن د پوستکي، تشو او ژورو برخو او د وینې رګونه په زیاته اندازه د ایپیتلیل حجرو په واسطه پوښل شوي دي. نوموړې حجرې د انسان د ژوند په بېلابېلو پړاوونو کې له جنین جوړېدنې څخه بیا تر بلوغ پورې د پام وړ ګډون لري. د ایپیتیلیل حجرو تر ټولو ځانګړی هسټولوجیکي حالت دا دی چې دوی د بدن په بېلابېلو غړو کې خپلې فزیولوجیکي دندو ته قطعي ځواب ورکوونکي دي. که د ایپیتیلیل حجرو په بڼه او دندو کې بې نظمي رامنځته شي نو بېلابېل کلینیکي حالات لکه سرطان، سیلیاک ناروغۍ، د غړو فایبروسس او بولوس پیمفیګوییډ به رامنځته شي.

د یادې حجرې جوړښت

ایپیتیلیل حجرې structural polarity لري چې هم دې ځانګړنې یې درې ساحې هره یوه برسېرنه ساحه، د بنسټ ساحه، او څنګزنه ساحه رامنځته کړې ده. برسېرنه ساحه یې هغه ساحه ده چې د ایپیتیلیل حجرو بهرنۍ سطحه پکې شامله ده او د دې حجرو په سطحه اړین جوړښتونه شته لکه مایکروویلای، سیلیا، او سټیروسیلیا چې د حجرې په دندې اغېزې لري. مایکروویلای ګوتې ته ورته راوتلي جوړښتونه دي چې پکې د اکټین ریښکو هستې یو له بل سره یو ځای شوي دي، د terminal web سره نښتي او د برسېرنې سطحې سره موازي دي.

سیلیا د حجرې د سطحې خوځېدونکې جوړښتونه دي، د دوو مرکزي مایکروټیوبولونو څخه تشکیل شوي دي چې د نهه دوه ګونو مایکروټیوبولونو په واسطه احاطه شوي دي. په پایله کې سټیروسیلیا هم ګوتو ته ورته جوړښتونه دي چې د اکټین د ریښکو په واسطه یې ملاتړ ترسره کېږي.

نور ولولئ: هغه خواړه چې د مور شیدي ډېروي

د بنسټ ساحه د basal lamina سره د هیمی ډیسموزوم په واسطه تړل شوې ده چې د intermediate ریښکو په واسطه ورسره  ترکیب شوې ده. له ایپیتیل نسج څخه نښلوونکی نسج (connective tissue) د basal lamina په واسطه بېلېږي. څنګزنه ساحه اړخیزې او ګاونډۍ حجرې سره وصلوي او د دوی تر منځ اړیکه ټینګوي. د حجرو تر منځ د اړیکو د ټینګولو لپاره بېلابېل نښلوونکي شتون لري لکه desmosomes چې حجرې د هغوي د سکلیټي جوړښتونو په یو ځای کولو سره نښلوي. همدارنګه tight junctions ایساروونکي نښلوونکي دي چې د حجرو تر منځ د مایعاتو او پکې د حل توکو حرکت تنظیموي. Gap junctions چې د حجرو په څنګزنه ساحه کې موندل کېږي د دوو حجرو تر منځ د اړیکې د ټینګولو لپاره کانالونه جوړوي چې د دوو ګاونډیو حجرو تر منځ د ایونونو او مالیکولونو تېرېدو ته اجازه ورکوي.

نور ولولئ: د بدن دفاعي سېستم

ایپیتیلیل حجرې د دوي بڼې او د پوړونو شمېر ته په کتو سره تنظیم شوي دي. ساده ایپیتیلیل حجرې د یو پوړ درلودونکې دي خو څو پوړیزې حجرې د دوو یا څو پوړونو درلودونکي دي. ظاهري څو پوړيزې بیا هغه ډول حجرې دي چې یوازې یو د حجرې پوړ لري خو څرنګه چې بېلابېلې اندازې لري نو ځکه څو پوړیزې ښکاري. بڼې ته په کتو سره ایپیتیلیل حجرې درې ډوله اصلي بڼې لري، فلسي، مکعبي، او ستوني. فلسي حجرې په پلنه او مسطحه بڼې سره ځانګړې دي، مکعبي حجرې مکعب ته ورته دي چې مساوي پراخوالی، لوړوالی او ژوروالی لري، او ستوني حجرې چې اوږدوالی یې د پراخوالي څخه زیات دی په مستطیلي بڼې سره ځانګړې دي.