د ټولنیزو اړیکو مانا څه ده؟ او دا مفهوم کوم شرایط لري؟
د ټولنیزو اړیکو مفهوم دوه عناصر لري؛ ټولنیزه پالیسي او ټولنیز مدیریت. دواړه عناصر د سیاسي علومو او اقتصادي علومو برخو سره نږدې تړاو لري.
د ټولنیزې پالیسۍ مسلې په روښانه توګه بیان شوي او په پام کې نیول شوي دي، نو هغه خلک چې په دې مسلو تبصره کوي باید د بحث رهبري کولو لپاره یو ځانګړی لید ولري. د ټولنیزو اړیکو په تعریف کې، متخصصین د حقوقي او کلتوري اړیکو دوه مفکورو ته اشاره کوي او دا د قانوني او کلتوري اړیکو مدیریت په توګه تعریفوي.
د یو شخص په ژوند باندې د ټولنیزو اړیکو اغیزې
د خلکو ترمنځ د ټولنیزو اړیکو رامینځته کول د یو شخص په ژوند اغیزه کولی شي. په نننۍ پرمختللې نړۍ کې ټولنیزې اړیکې د انفرادي ژوند د پایښت او ثبات لپاره یو له بنسټیزو اصولو څخه دي. د ټولنپوهانو له نظره، ټولنیزې اړیکې د دوو کسانو یا څو ډلو ترمنځ د اړیکو په توګه تعریف کیدای شي، یانې ټولنیزې اړیکې د یو بل سره د افرادو اړیکې او یو بل پورې تړلي دي. دا اړیکې مثبتې او رغنده وي، لکه ملګرتیا، یا منفي او ویجاړونکي، لکه دښمني.
د ټولنيزو اړيکو د پياوړتيا يوه له سترو وسيلو څخه د ټولنيزو اړيکو د پټو پيغامونو دوسيه ده. دغه ارزښتناکه وسيله ذهني او سلوکي حالتونه بدلوي تر څو د شعوري ذهن په مرسته سلوک او ټولنيز شخصيت ته وده ورکړي.
ټولنیزه اړیکه د هر فرد لپاره اړتیا ده او اړینه ده. حتا دا هم ویلای شو چې د ټولنیز چلند ظهور د ژوند له لومړیو ورځو څخه پیل کېږي، کله چې ماشوم په لومړي ځل ټولنیزه موسکا ښکاره کوي، په حقیقت کې د کورنۍ له غړو سره لومړنۍ ټولنیزه اړیکه ټینګوي او ماشوم ورځ په ورځ د اړیکو سره وده کوي.
نور ولولئ: په افغانستان کې د ټولنيزو رسنيو کاروونکو شمیر په ډیریدو دی
د دې چاپیریال او د دې اړیکو ساحه د ډېرو خلکو پېژندلو سره پراخیږي، په لومړي سر کې، ماشوم یوازې مور او پلار پېژني، مګر د وخت په تېریدو سره، دا پېژندل او اړیکه نوره هم عام کیږي. کله چې یو ماشوم د ۵-۶ کلنۍ ته ورسیږي، هغه هڅه کوي چې د خپلو ملګرو سره اړیکه ونیسي، او په ځوانۍ کې هڅه کوي چې د خپلو ملګرو او شاوخوا خلکو سره خپلې ټولنیزې اړیکې پراخې کړي.
د سالمو ټولنیزو اړیکو رول:
د نن ورځې په ټولنیزو اړیکو کې، تنکي ځوانان د سالمو ټولنیزو اړیکو په اړه ډېرې خبرې کوي او باور لري چې دا اړیکې به د دوی په وده او پرمختګ کې مرسته وکړي. خو که دا اړیکې د فکري او ایډیالوژیکو ډولونو له نظره د خامو او ناپاکو ځوانانو په منځ کې کنټرول نه شي چې دا به نور منفي اړخونه راولي.
ځینې خلک په دې باور دي چې ټولنیزې اړیکې د انسان په ورځني ژوند کې هیڅ رول نلري او په دې باور دي چې یوازې شتمني، تعلیم او ځواک د انسان لپاره هرڅه چمتو کولی شي، خو هر انسان د خپلو مادي او معنوي شرایطو په پام کې نیولو سره باید په ټولنه کې په سالم او اخلاص سره د سالمو ټولنیزو اړیکو د پراختیا هڅه وکړي، ځکه له ټولنیز ارتباط پرته د ډېرو موخو او غوښتنو ترلاسه کول واقعا ستونزمن دي.
د ټولنیزو اړیکو اهمیت:
د ټولنیزو اړیکو اهمیت د ارتباط د نشتوالي له شاخص څخه اندازه کېدای شي چې جنګ او بې تړاوه انسانان د ډېری ټولنیزو زیانونو سره مخ کیږي لکه: ځان وژنه. د ټولنپوهانو په اند، ځان وژنه د افرادو او ټولنې تر منځ د خلا او یا د انسان په اړیکو کې د کمښت له امله رامنځته کیږي، نه د ناروغۍ یا افراطیت.
د ټولنیزو اړیکو ډولونه:
د ټولنیزو اړیکو ډولونه په مستقیم ارتباط، نړیوال ارتباط، احساساتي ارتباط، هدف لرونکي ارتباط، او انعکاسي اړیکو باندې وېشل شوي دي.
