د سه شنبه په ورځ د اروپا
پارلمان په بروکسل کې کنفرانس منعقد شو ېاد کنفرانس
کې د “مدیترانیه کې د ترکيې
مداخله” او د هغې موخې ، لاملونه او ګواښونو په اړه بحث وشو
ډیری سیاستوال، سیاسي
کارپوهان، او مرستیالان د پنځه اروپایی هیوادونو بیلابیل سیاسي تمایلات وړاندې کول، لکه د ډاکټر کوسټا میویریډز،
د قبرس لپاره MEP او په پارلمان کې د
مدیترانې لپاره د سیاسي کمیټې رییس؛ ښاغلی یاسر یاکیس، د ترکیې د
بهرنیو چارو پخوانی وزیر؛ پوهاند نیازي کیزیلاورک، د قبرصMEP؛ ژان Valere Baldacchino ، په پاریس کې د جیوپولیتیکي
څیړنې او تحلیل ادارې مشر،
اود
واشنکټن انسټیټيوټ استاذ ډاکټر مګنس Norell
دغه ناسته په دوو برخو
متمرکزه وه: په ختیځ مدیترانه کې د ترکیې مداخله ، او په څرګند ډول سايپرس
لپاره د ګاز تحقیق او په
لیبیا کې د ترکیې مستقیم نظامي منځګړیتوب مسله. مختلف غړو د لیبیا د فایض السرارج په مشرۍ د ترکیې
د رژیم سره د جوړجاړي د سمبول یادونه وکړه او ویې ویل چې دا
تفاهمونه په مدیترانې کې استحکام ته به زیان ورسوي.
د کنفرانس په پېل کې ، د ترکیې د بهرنیو
چارو پخواني وزیر یاسر یاکیس تعا رف وکړاو
هغه بازې
دليلونه روښانه کړل
په مدیترانې کې سمندري
سرحدونه او د بحري پولو اوږدوالی چې له یونان سره تر 1700 کیلو میتره پورې اضافه کېدل
او د مدیترانې هیوادونو پاتې کېدل یو له هغو
دلیلونو څخه دي.
ښاغلي
یاکیس زیاته
کړه چې ترکیې د سمندري پولو ویشلو او خپلو شتمنو ته
د لاسرسي لپاره د آزادۍ غوښتنه کړې ، او دا هغه هدف دی چې له وجې
یی اردوغان هڅه کوي د
سمندري څنډو په اړه مشروع حق ترلاسه کړي. د دې لیکونو په اوږدو کې ، د لیبیا سره د مدیترانې نورو پاتې
هیوادونو سره مشورې پرته بحریني سرحدونه ټاکلو لپاره یو اړخیز تړون وشو.
هغه وویل: ” په
لیبیا کې د خپل تمرکز له لارې ترکیې ته د رسیدو د خطرونو په اړه پوښتنې
رابورته کيږي .
یاکس
وویل ، “د اردوغان چلند
ممکن لیبیا په بل سوریه بدل کړي. هغه زیاته کړه اوس مهال له دې بیړني حالت څخه د خلاصون لپاره
کومه ښکاره پاليسي
نه لري.
هغه وویل
چې اردوغان سربیره
د طرابلس مقننه قانون سره د نظامي همکارۍ تړون باندې موافقه وکړه. په هرصورت ، د دې ادارې
سره مهمه مسله دا ده چې دا د اخوان المسلمین او د دولتي لښکرو تر کنټرول لاندې دی
چې د تروریستي ډلو سره تړاو لري.
هغه خبرداری ورکړی چې د
اردوغان د ترکیې د
بهرني سیاست ښايي دغه سيمه نور هم په جنګ بدله کړي
هغه وویل په لیبیا کې د ترکيې مداخله
اود اردغان خپل توسع کونکي طریقو له لارې د ترکیې د جلا کیدو لامل شوی
کازیلیورک د
سایپرسMEP وویل چې سایپرس
د دې حق
لري چې خپلې انرژۍ
پانګوونه په بحرونو کې دننه پانګونه وکړي ،خو ترکیه دا حق او ځواک نه ورکوي.
هغه وپوښتل چې ولې اردوغان د
سیمې له هیوادونو سره مشوره نه کوي ترڅو داسې تفاهم ته ورسیږي چې ټولې خواوې پوره
کوي او د انرژۍ د شتمنۍ خپرولو ته اجازه ورکوي ، کوم چې په نړیوالو قوانینو کې
راځي.
د
سايبرس لپاره د MEP او په اروپای پارلمان
کې د مدیترانې لپاره د سیاسي کمیټې رییس ، کوسټاس ماورډیس ټینګار
وکړ چې هغه پالیسي چې اردوغان د ډیرې مودې راهیسې په اسلامي نړۍ کې واقعیا
کوي او
داسې عملونه سيمه کې د تاوتریخوالي زیاتېدو لامل کيږي.
ماویریډز فکر کوي
چې دا ماډل
د اردوغان لپاره
لازمي دي ، ځکه چې د ترکیې پارلمان د هغه د طرفه وړاندې
شوئ قانون ملاتړ کوي او د هغه په ګټه رایې ورکوي چې
په سیمه کې عتمن
ریښې لرونکي خلک خوندي
کولو لپاره
څانګړئ شوئ لکه څنګه چې په سایپرس کې د مسلمانانو سره پیښ شو
هغه دې نتیجې ته ورسید
چې د اردوغان تګلارې د مدیترانې امنیت زیانمن کړی ، او ټینګار یې وکړ چې
په لیبیا کې د ترکیې لپاره هیڅ رول نه لوبوي. سربیره پردې ، هغه تړون چې اردوغان لیبیا سره په نښه کړی
د ملگرو ملتونو یا اروپايي قوانینو سره سمون نه خوري ځکه چې ترکیه سایپرس
په رسمیاتو نه پیژني ، کوم چې د
ملګرو ملتونو یو غړئ او د اروپايي اتحادیې
غړی هم
دی.
د ختیځ پالیسي لپاره د
واشنګټن انسټیټیوټ کې استاذ، مګنس نوریل د اردوغان حکومت د
ترکیې بهرني سیاست په اړه خبرې وکړې . پدې کې هغه لیدلي چې په لیبیا کې د ترکيې مداخله د
سيمې امنیت او انډول
ته زیان رسوي.
نوریل په دې ناسته
کې څرګنده کړه چې دا توسعه غوښتونکي عمل د ترکیې
لپاره په فشار بدلیږي او د سیمې د هیوادونو سره د مثال په توګه مصر او ایران
سره د اردوغان لپاره به مشکلات رامینځته کړي .
هغه همدا
راز په اروپا باندې ټینګار
وکړ چې لیبیا ته د وسلو صادرات بند کړي ، په ځانګړي توګه له ترکیې څخه وسلې صادرات
، ځکه چې دا په سیمه کې
امنیت ګډوډوي او د مدیترانې قومونولپاره خطر څرګندوي.
ژان Valere ، د جیوپولیتیکي د
څیړنې او په پاریس کې د تحلیل او ريسرچ سنټر مشر، په همدې ډول په لیبیا کې د ترکیې د توسعه
ستراتيژۍ په اړه خبرې وکړې. همدارازهغه په جګړه کې د دې خطرناکې درجې باندې تمرکز
وکړ چې فرانسه یې په ځانګړي ډول په افریقا او مالي کې د ترهګرۍ پرضد ډلو
پروړاندې تعقیبوي.
په بروکسل کنفرانس کې
ټولو غړو په مدیترانې کې د ترکیې مداخلې په اړه خپله اندیښنه څرګنده کړه ،او
ټولو وویل چې دا ډول کړ نې به خطرناکې
پایلې ولري