عسکر

ولسمشرغني-د امریکا دفاع وزارت سرپرست سره ملاقات کړی ولسمشر اشرف غني د امریکا د متحده ایالاتو د دفاع وزارت له سرپرست «کریسټوفرسي میلر سره چې د یوه لوړپوړي پلاوي په مشرۍ کابل ته راغلی ولیدل کتل شوي دي.

په دې لیدنه کې د افغانستان د سولې پروسې، د سیمې د امنیتي وضعیت او له دولتي ځواکونو څخه د ملاتړ په اړه یې خبرې کړې دي.د ولسمشری ماڼړی څخه په همدې تړاو خپره شوې خبرپاڼه کې د پنټاګان د سرپرست له قوله ادعا شوې، چې نوموړي د کابل او واشنګټن تر منځ د ستراتیژيکو اړیکو د پیاوړتیا په اړه ټینګار وکړ او له ترهګرۍ سره د مبارزې په برخه کې یې د افغان حکومت د ملاتړ ډاډ ېې ورکړ.

ویبسایټ کې وړاندې راغلي، چې په دې لیدنه کې د پنټاګان سرپرست په افغانستان کې د اوربند د تامین د تمې تر څنګ ویلي، چې هیواد یې د دولتي عسکرو ملاتړ ته ژمن دی.ورته مهال اشرف غني هم د امریکا او کابل تر منځ اړیکې مهمې بللي دي، د امریکا له مرستو یې مننه کړې او په افغانستان کې د «ترهګرۍ» خلاف مبارزه کې يې د امریکا رول اړین بللی .

د ولسمشر غني او پنټاګان د سرپرست تر منځ لیدنه داسې مهال ده، چې تېره اوونۍ د امریکا د پوځ لوی درستیز «جنرال مارک میلي» هم په دوحه کې د طالبانو د سیاسي دفتر له غړو سره تر لیدنې وروسته کابل ته راغلی و، او دلته یې د افغانستان او سیمې د امنیتي وضعیت په اړه خبرې کړې وې.

بلخواد امریکایي نظامي چارواکو سفرونه په داسې وخت دي، چې د طالبانو او امریکا تر منځ د شوي توافق په بنسټ له هیواد ه د امریکايي او ناټو ځواکونو د وتلو لړۍ روانه ده او تمه ده د راتلونکي کال د جنوري میاشتې تر نیمایي پورې افغانستان کې د مېشتو امریکایي ځواکونو شمېر ۲۵۰۰ ته راټيټ شي.دا هم باید یاده ړو د ځينې هېوادونو عسکر به په افغانستان کې پاتې وي.

رویټرز: ولسمشر ټرمپ به ډېرژرافغانستان کې خپل د عسکروکمولواعلان وکړي رویټرز خبري اژانس ویلٍي، د امریکا جمهور ریس «ډونالډ ټرمپ» به په راتلونکو څو ورځو کې په افغانستان کې د د خپل عسکرو دکمېدلو خبر ورکړي.

دغه خبري اژانس د یوه امریکايي چارواکي له قوله ذکر کړي، چې ټرمپ به د راروتنه پنجشنبې په ورځ په عراق کې او په راتلونکو څو ورځو کې په افغانستان کې د امریکایي عسکرو د شمېر کمېدلو اعلان وکړي.مخکې هم د امریکا ولسمشر او دفاع وزیر ویلي وو، چې د امریکا د راتلونکو ولسمشریزو ټاکنو تر پایه به افغانستان کې د خپلو عسکرو شمېر څلور یا پنځه زره ته راکم کړي.

دا خبرې داسې مهال دي، چې د طالبانو او امریکا تر منځ د شوي توافق له مخې د هیواد له بېلابېلو ولایتونو څخه د امریکایي عسکرو د وتلو لړۍ روانه ده.او د وخت تېرېدو سره به نور همراکم شي ځکه د دويي تر منځ توافق کې راغلي وو چې باید امریکايي عسکر له افغانستان نه اوځي نو بیا مونږ چمتو یو چې سوله وکړو د دې وړاندې هم څو څو ځلې د امریکا عسکر د وتلو اعلان شوۍ وو.خو تر اوسه ېې پوره اجرات ندي کړي.

اوسه پورې په افغانستان کې د شته امریکايي عسکرو کره شمېره څرګنده نه ده؛ خو څه موده وړاندې پنټاګان اعلان وکړ، چې په افغانستان کې يې پنځه نظامي اډې تخلیه او د ۱۲۰۰۰ عسکرو له ډلې یې ۳۴۰۰ عسکر امریکا ته ورستانه کړي.اود امریکا مخکینیو حکومتونو هم غوښتل چې خپل عسکر امریکا ته وراوغواړي او نور افغانستان کې جنګ بس کړي ځکه ټوله نړۍ د افغانستان د جنګ نه خوشاله نده او غواړي چې سوله راشي.

هېره دې نه وي، چې د طالبانو او امریکا تر منځ د شوي توافق له مخې ټول بهرني ځواکونه باید د څوارلس میاشتو دننه افغانستان پرېږدي.نو اوس ېې وخت رارسېدلۍ چې که امریکا غواړي د طلبانو سره شوی توافق عملي کړي نو باید خپل عسکر د افغانستان نه اوباسي او افغانستان کې د سولې خبرې کامیابې کړي.

بلخوا بیا بازې اقتصادي او سیاسي شنونګې وايي چې باید افغان دولت نور په خپلو پښو باندې زان ودروي او په ځان بسیا شي دويي باید خپل عواید ولري او خپل اقتصاد کاروکړي که نه وي نو دا هېواد به په اقتصادي جنګ اخته شي. او بیا به ورسره دحل لاره نه وي او افغانستان به یو ځل بیا داخلي جنګونو ته داخل شي.

د امریکايي پوځ یو جنرال چې په افغانستان کې د دغه هېواد ځواکونو څار کوي وايي، طالبانو لا هم هغه شرایط نه دي برابر کړي چې له مخې یې تر راتلونکې میاشتو کې له افغانستانن نه د امریکاېې ځواکونو د وتلو پلان چمتو شي. افغان طالبانو او امریکا تېره فبرورۍ په دې اړه تړون لاسلیک کړ.

د اسوشیټیډ پرېس خبري اژانس په خبره د امریکا د مرکزي قوماندانۍ سرپرست جنرال فرانک مکنزي وايي  چې امریکا د دې پروګرام له لومړۍ برخې مخکې ده، چې له مخې یې په افغانستان کې تر جولای د امریکايي سرتېرو شمېر ۸۶۰۰ ته  را کم شي . خو جنرال مکنزي ټینګار وکړ چې تر مۍ یا راتلونکي پسرلي پورې له افغانستان د ټولو امریکايي ځواکونو وتل اسان کار ندۍ او دا عمل به شرط پورې تړلي وي.

نوموړۍ چې په فلوریډا کې ژوند کوي او په واشنګټن کې د منځني ختیځ لپاره د یوه موسسې په کوربتوب ویډیويي کنفرانس  کې وویل: “دا شرطونه په دې ډول دي: ایا ډاډمنېدلی شو چې پر موږ بریدونه پای ته رسېږي؟ که له ما وپوښتئ په اوسني حالت کې دا شرایط نه دي پوره شوي.”

ډونلډ ټرمپ له افغانستان د امریکايي ځواکونو ژر ویستل غواړي د امریکا ولسمشر ټرمپ د افغان جګړې له لوی اودیجې ناراض دی او له دغه هېواد یې د امریکايي ځواکونو د ژر ویستلو غوښتنه کړې.جنرال مکنزي وايي، طالبان امریکا نه ګواښي، طالبانو هیڅکله هم امریکا نه ده ګواښلې، د ګواښ  منبع هغه نه علاوه نورې ډلې دي.

نوموړي افغانستان کې داعش او القاعده پورې تړلو ډلو ته په اشاره وویل “زما په باور طالبان د داعش ملګري نه دي او د دوی پر وړاندې کار کوي. خو ما ته دا نه ده  معلومه شوې چې دوی به د القاعده پر وړاندې هم همدا دریځ غوره کړي.” دغه جنرال وویل. چې د ټرمپ اداره په افغانستان کې د “راتلونکې لار نخشې د ارزولو” لپاره په خپل منځ کې او د ناټو غړو او خپلو ایتلافي ملګرو سره په “خورا ځواکمنو خبرو” بوخته ده.

د یادونې وړ ده چې طالبانو او امریکا یانو د هوکړې د متن له مخې امریکايي او ناټو ځواکونه به په ۱۴ میاشتو کې له افغانستان وځي. په ځواب کې طالبانو ویل، نور له بهرنیانو سره کار نه لري، خو د افغان دولتي ځواکونو پر ضد به یې بریدونه دوام وکړي. د امریکا او طالبانو د سولې تړون د لاسلیک سره سم، د سولې بین الافغاني خبرې هم پیلېږي.

وسلوال طالبان د پنځو زرو طالب بندیانو خوشي کېدل د دې خبرو لپاره شرط بولي او مقابل کې افغان ولسمشر اوربند، له پاکستان سره د دې ډلې د اړیکو وضاحت او د نشه يي توکو د سوداګرۍ ختمول د دې خبرو لپاره خپل شرطونه بولي.

سیاسي او اقتصا دي تحلیلګر وايي چې که چېرې افغانستان څخه په نا څاپي ډول امریکیان ووځي دا به دافغانستان امنیت او اقتتصاد لپاره لويي ګواښ وي ځکه افغانستان د پخوا نه هم ډېر په سختو مشکلاتو کې ګېر دۍ او که بهرني کومکونه ورباندې یو دم ورک شي نو دابه ډېر سخت ټکان ورسوي افغانستان ته ا د افغانستان خلک به نور هم نارامه شي.

افغانستان د جګړې په اړه د سيګار د زاپور له مخېد امریکې او طالبانو ترمنځ د فېبرورۍ په ۲۹ نېټه د امن معاهدې نه پس طالبانو په امریکايي او نړیوالې ځواکونو حملې بندې کړې خو په افغان امنیتي ځواکونو یې بریدنه تند کړل

خو د طالبانو واکمنۍ رايدیخوا د اکتوبر د لومړۍ نېټې نه د سږ کال د اپرېل د میاشت پورې د افغان جنګ کې ۱۹۰۹ امریکايي عسکر مړه شوي دي دا خبره په افغانستان کې د بیا رغونې هلو ځلو د څار د امریکې دولت ادارې سیګار خپل اخیري راپورکې شریکه کړې ده.د دغې راپور له مخې افغانستان کې د دغه هیواد اخیري ځل جنګي پوځي تلفات روان کال د جنورۍ او فېبروۍ په میاشتو کې شوي وو. د جنورۍ په ۱۱ په کندهار ولایت کې د سړک د غاړې بم چاودېدو له امله دوه امریکايي عسکر ووژل شو او د فېبرورۍ په اتمه نېټه په ننګرهار ولایت کې د افغان پوځ په درېشۍ کې مسلح تن دوه امریکايي عسکر ووژل. درې نور امریکايي په غېر جنګي پېښو کې سږ کال ووژل شوو.

د ر ایس، یا په افغانستان کې د امریکايي او نړیوالو ځواکونو د ادارې ترمخه د روان کال د جنورۍ نه تر د مارچ د میاشت پورې د افغان امنیتي ځواکونو دننه ۱۷ حملې وشوي چې له امله یې د ۵۴ عسکرو مرګ ژوبله رامنځته شوه.

سیګار په خپل رپورټ کې زکر کړي په افغانستان کې امریکې او نېټو پوځي ماموریت د روان کال په دریو میاشتو کې د وسله والو دبریدونو په اړه معلومات څرګند نکړل ځکه چې دغه معلومات د امریکې او طالبانو ترمنځ د مذاکراتو برخه وبلل شوه. سيګار وویل د دغو معلوماتو په بنیاد په افغانستان کې د ناارامه سیمو او هلته د تشدد کچه معلومېږي. په دغه راپور کې د افغانستان په جګړه کې ټول معلومات ورکړل شوي.

د سيګار په رپورټ کې وېل شوي چې د امریکې او طالبانو ترمنځ د فېبرورۍ په ۲۹ نېټه د امن معاهدې نه پس طالبانو په امریکايي او نړیوالې ځواکونو حملې بندې کړې خو په افغان امنیتي ځواکونو یې بریدنه تند کړل.دغه راپور کې راغلي افغانستان کې دیوان دفتر یوناما د زیاترو ملکي تلفاتو ‌‌ذمه واري په طالبانو، د داعش خراسان څانګې او په نورو وسله والو ګوتدونو باندې راړوي یوناما وايي په کال ۲۰۱۹ کې ۶۷۴۴۷ ملکې تلفات پيښ شوي وو چې ۴۷ فیصد پکې د طالبانو دلاسه، ۱۲ فیصد د داعش خران او د درې فیصد د نورو نامعلومه وسله والو په غاړه وو. د ۲۰۱۸ په مقال کې تېر کال طالبانو دلاسه د تلفاتو په کچه کې ۲۱ فیصد زیات شوي وو

د یادونې وړ ده کله چې د طالبان واکمنی ختمه شوه نو امریکا په افغانستان باندې حمله وکړه او ټول هیواد ېې ونيوه دغه وخت کې د افغانستان ولسشر کرزۍ وټاکه کرزۍ د لنډ مهالې دورې لپاره ولسمشر شو او بیا وروسته انتخابات وکړل دغه انتخابات هم حامد کرزي وګټل

دا هم باید یاده کړو چې د کرزٍي په دوره کې د حکومت او طلبانو ډېر جنګونه وشو او یو بل ته ېې تلفات واړول په دغه وخت کې د امریکا او طالبانو هم زیات جنګونه او جګړې وشوې چې له امله ېې زیات شمیر امریکني عسکر ووژل شول او ټپیان هم شول.