مهاجرین

ایران وايي افغان کډوال دې په ایران کې پاتې شي خو حساب به نه وي پکې، د ایران یوې مشهورې ورځپاڼې( ایران) په پرونې لیکنو کې ذکر کړي وو چې افغان مهاجرین دې په ایران کې پاتې شي، خو حساب کتاب به به نه غواري او نه به وي،

د دغه هیواد د یو تلویریون د راپور له مخې، دغې ورځپاڼې په یوه لوی سرلیک کې افغان کډوالو ته په خطاب کې لیکلي: «بمانید اما بی حساب و کتاب».دغې ورځپاڼې دغه راز د ګډې پولې د امنیت په اړه افغان حکومت سره د ایران د وروستیو هوکړو هرکلی کړی دی.ویل شوي، چې ایران کې د کرونا ویروس له خپریدو وروسته افغان کډوال په دې توهینیږي، چې ولې د کور کرایې او نورو لګښتونو لپاره نقدي پیسې ورکوي؟

ایران د نقدو پیسو د کارولو پرځای له بانکي حساب څخه استفاده اړینه ګڼلې، خو افغان کډوال دغه هېواد کې د دغه حساب د پرانیستو اجازه نه لري.ایراني رسنیو افغان کډوالو ته د حساب و کتاب د نه لرلو خبره په داسې مهال کړې، چې له څو میاشتو راهیسې دغه هېواد په څو وحشیانه پېښو کې لسګونه دغه کډوال ووژل.

یو ځل د ایران او افغانستان پر ګډې پولې ایراني پوله ساتونکو تر شپیتو پورې افغان کډوال له شکنجې وروسته د هریرود سیند ته وغورځول.په دغه پېښه کې تر دېرشو پورې د افغان کډوالو د مړینې خبر ورکړل شو.تر هغې وروسته د ایران په یزد ښار کې ایراني پولیسو د افغان کډوالو پر یوه موټر ډزې وکړې، چې له کبله یې موټر اور واخیست او د څو کډوالو د مرګ ژوبلې سبب شو.

د دې پېښې د ټپيانو پر وړاندې د ایران چلند هم توند غبرګونونه وپارول.ایراني چارواکو دغه ټپيان ان له دوی څخه د افغان سفیر د لیدنې پر وخت د روغتون په بسترخونه کې ولچک کړي وو.افغان حکومت د یادو پېښو د جدي څېړلو ژمنه وکړه او په دې اړه یې ایران ته د بهرنیو چارو وزارت د سرپرست محمد حنیف اتمر په مشرۍ پلاوی واستوه.دغه پلاوي بیا د دې پېښو په اړه ملت ته د ځواب ویلو پر ځای خبر ورکړ، چې ایران سره یې د ستراتیژیکو همکاریو د لاسلیک پر سند خبرې کړي او په څو میاشتو کې به دغه سند لاسلیک شي.

اوس وخت د دې رارسېدلۍ چې باید افغان سیاسیون او دولت دې د ایران سره د اریکو د جوړولو باندې کار کولو پر څاۍ ایران خپل ټول هېوادوال راوباسي ترڅو دغه هیوادوال په سمه توګه خپل هېواد افغانستان کې ژوند وکړي ځکه ایران د دې وړاندې هم افغانانو سره سم چلند نه دۍ کړۍ او اکثره وخت کې افغان نهاجرین زورولي دي اوس باید حکومت دې ته کار وکړي چې څنګه دغه هېواد وال بېرته خپل هېواد ته راستانه شي،

حنیف اتمر چې د بهرنیو چارو وزارت سرپرست وزیردۍ د سې شنبه ناوخته په یوه ټویټ کې په خورا سخته لهجه له ایران سره پر بارډر زیات شمېر افغان مهاجرین وژنه غندلې او دا یې یو داسې جرم بللی چې د ده په خبره د بښلووړ نه دۍ. ښاغلي اتمرویلي، هغه ظلم او وحشت چې له ایران سره پر پوله د افغان کډوالو د شکنجې او شهادت لامل شوی،‌ افغان ملت یې خواشینی کړی دی.

 هغه وویل دا زموږ شریک ‌ غم دی.‌ خپلو هېوادوالو ته ډاډ ورکوو چې حق او عدالت ته د رسېد لپاره به په ټولو دیپلوماتیکو امکانانو سره دا نه بښل کېدونکی جنایت څېړو.

.‌پخوا هم د بهرنیو چارو وزارت ویلي‌ وو چې د دې پېښې پلټنه پیل شوې،‌ خو دا اول ځل دی چې یو افغان چارواکو په دومره سخته لهجه دا پېښه غندي او د پلټنو ژمنه کوي. بل خوا ته د افغانستان د بهرنیو چارو وزارت د سې شنبې پر ورځ په یوه جلا بیانیه کې وویل چې د ایران د بهرنیو چارو وزارت د دې پېښې پلټلو لپاره د یو ګډ پلاوي جوړولو ته چمتو شوی دی.‌

د شنبې پر ورځ یو شمیر افغان کارګرو چې د هرات د رباط سنګي ولسوالۍ اوسیدونکي دي بي بي سي ته وویل، د قاچاق وړونکو له خوا ایران ته د کار لپاره اړول شوي وو او بیا هلته ایراني عسکرو ونیول. دا کسان ادعا کوي چې له نیول کېدو وروسته ایراني عسکرو سیند ته ټېل وهلي. دوی وایي څه باندې شل کسان یې لادرکه دي خو د ۷ کسانو مړي پيدا شوي او نور ژغورل شوي. وروسته له همدې ډلې د یو شمېر کسانو مړي هرات ته ورسېدل چې ورسره افغان حکومت د پېښې د پلټلو خبره وکړه.

.‌د ایران سرحدي ځواکونو د یکشنبې پر ورځ دا رپوټونه رد کړل چې ګواکې دې ځواک یو شمېر هغه افغان کډوالو چې غوښتل یې ایران ته واوړي، سیند ته غورځولي او وژلي یې دي. دې ځواکونو وویل چې د افغان کډوالو د وژنې په اړه خپره شوې ویډیو یې کتلې او دې نتیجې ته رسېدلي چې د ایران او افغانستان پر ګډه پوله داسې کومه پېښه نه ده رامنځته شوې.

د مرکزي او سویلي اسیا لپاره د امریکا د بهرنیو چارو وزارت مرستیالې الېس وېلز پرون دوشنبه په یوه ټویټ کې ویلي وو، د ایران لخوا افغان کډوالو سره د ناسم چلن ادعاو په اړه رپوټونه وېروونکې دي.

نخو د ایران د بهرنیو چارو وزیر جواد ظریف د اغلې وېلز د څرګندونو په ځواب کې وویل، ایران له افغانستان سره ټینګې اړیکې لري او هغه څه چې افغان وګړو سره (په هرات کې) وشول، یوه تراژیدي ده.‌

بل خوا  ته افغان طالبانو هم د دې رپوټونو په اړه اندېښنه څرګنده کړې ده او له ایرانه یې غوښتي چې افغانانو سره د رحم، اسلامي اخوت او ښه ګاونډیتوب چلن وکړي طالبانو د پلټنې غوښتنه هم کړې. .

.

د ترکیه صدر اردوغان تېره هفته د یونان سره خپل سرحد  مهاجرینوته د اروپا ته د تلو لپاره  خلاصولو امرورکړ

دغه هېواد یونان او د یورپ نورو ملکونو ته تلونکو کډوالو دپاره لارې پرانېستلې دي او په ترکي کې د یونان په سرحد د زرگونو په شمېره کې هغه کډوال جمع شوي دي. د ایسوسي اېټډ پرېس خبري ادارې ترمخه یونان ته د ترکي نه اوړېدونکو کډوالو کې د یونېورسټۍ ٢٢ کلن زدکونکی کریمي خال محمد هم شامل و. هغه رسنیو ته وویل د په افغانستان کې د طالبانو په زندان کې یې وخت تېر کړی دی او جرمني ته د تلو اراده لري.

د یونان مامورینو هېواد ته ور اوړېدونکي کډوال نیول او په موټرو کې یې د سرحد نه نورو ځایونو ته منتقل کول. د دې نه وړاندې به ترکي د یورپ نورو هیوادونو ته تلونکي خلک په خپل سرحد ایسارول. ای پي وايي داسې ښکاري چې ترکي په یورپ فشار زیاتولو دپاره دغه گام پورته کړی دی چې یورپ ورسره د شام د جگړې له امله بې کوره شویو خلکو په مرسته کې نور کومک وکړي. په شام کې جگړه د ترکي په جنوبي پولې روانه ده

ترک صدر اردوان د گل، دوشنبې، په ورځ وویل یورپي مشرانو د هغه سره خبرې شروع کړي دي او غوښتنه کوي چې خپله فیصله بیرته واخلي. اردوان وویل یورپي مشران یې خبر کړل چې سرحد اوس ازاد دی او یورپ ته د تلونکو خلکو شمېره به زر مېلینونو ته ورسېږي.

ای پي وايي د گل، دوشنبې، په ورځ په زرگونو خلک ترکي نه یونان ته د رسېدو په سفر وو خو یونان خپل سرحد تړلی و. کډوال په سرحد د لگېدلو خنډانو نه د تېرېدلو کوښښونه کول، ځیني خلکو د ترکي او یونان ترمنځ د دریاب نه د تېرېدلو کوښښونه کول او نورو کسانو په سمندر کې د یویان جزیرو ته د رسیدو هڅې کولې.

 یو یوناني چارواګي میتسوتاکیس د جمعې په ورځ وویل: “یونان په سوریه کې د غمجنو پیښو لپاره هیڅ مسؤلیت نه لري او د نورو لخوا د نیول شویو پریکړو پایلو ته به زیان ونه رسوي ،” هغه لیکلي – د سوریې د حکومت مخالف ډلو ته د ترکیې د نظامي ملاتړ حواله..

ځینې ​​یوناني چارواکي په منځني ختیځ کې د اروپايي ټولنې ژور دخالت د دې لپاره هم ګوري چې د کډوالو د ستونزو حلولو لپاره یو مخکینی شرط دی.

د یونان د حکومت یوه لوړپوړي چارواکي رسنیو ته د خپل نوم د نه ښودلو په شرط وویل: “اروپا باید پریکړه وکړي چې څه وکړي ، ځکه چې مهمه نده څومره خلک چې تاسو په بحر کې ځای په ځای شئ یا خوندي شئ ، نو ډیر خلک به راشي.”

“اروپا باید جدي پریکړې وکړي خو اوس مهال داسې بریښي چې سیاستمداران یوه [ځانګړې] داستان لري چې د دوی له دې کولو څخه مخنیوی کوي ، پداسې حال کې چې ټولنې د معلوماتو ډیرښت او اقتصادي بحران سره مخ دي

ځیني اروپايی چارواکو هم د اردوعان د سرحد خلاصولو پرېکړې په غبرګون کې ویلي چې یاده پریکړه به اروپاي هېوادونه ستونزو سره مخ کړي . هغوي ویلی چی د یادې پرېکړې له امله به اروپايی هېوادونه د ترهګرئ او نوروسیاسی  ستونزو سره مخ کړي

بازې اقتصادی تحلیلګرو ویلي چې دغه کډوال چې اروپا ته کډوال کيږي ښاي اروپه اقتطادي ستونزو سره مخ کړي او د اروپايی هېوادونو په  جي ډي پي باندې منفي اغېز وکړي.