فبروري 2020

د پاکستان په جنوبي صوبه سند کې د پاکستان اېکسپرېس په نوم اورګاډی د بل ګاډی سره په ټکر شوی او په دغه پېښه کې لږ تر لږه۲۰ تنه مړه شوي دي.

د ځايي ميډيا ترمخه د سکهر د پوليسو مشر ډي ايي جي جميل احمد په پېښه کې د ۲۰ تنو د مړه کېدو پخلی کړی دی.

راپورونه وايي په پېښه کې ګڼ کسان ژوبل شوي چې پکې د ځینو روغتايي حالت مرګونی دی.

دا پېښه تېره شپه ناوخته رامنځته شوې او ويل کيږي د کراچۍ نه پېنډۍ ته روان پاکستان اېکسپرېس په سکهر کې په يو پاټک تېرېدونکي د مسافرو د ګاډي سره په ټکر شوی دی.

ويل شوي دغه پاټک خلاص ؤ ځکه اورګاډی پرې ازاد ورغلی او په راتلونکي ګاډي نېغ ورختلی دی.

د راپورونو ترمخه په پېښه کې د ۶۰ پورې ژوبل کسان د سکهر روغتون ته وړل شوي دي.

د سند صوبې وزيراعلی مراد علي د پېښې خبر اخيستی او رپوټ يې غوښتی دی.

په پاکستان کې دا لمړی ځل نه دی چې دغه ډول پېښه شوې ده، له دې وړاندې هم څو ځله په پاکستان کې وخت په وخت اور ګاډي د مسافرو د ګاډو سره په ټکر شوي چې علت يې خلاص پاټکونه ښودل شوي دي.

په افغانستان کې د طالبانو د واکمنۍ په مهال پاکستان کې دطالبانو سفیر ملاعبدالسلام ضعیف ویلي امریکا سره دسولې تړون دطالبانو ستره بریا ده ځکه چې هغوئ دخپل امارت له دعوې نه دي پشا شوي.

ملاضیعف چې دامهال په دوحه کې موجود دی ، انډیپنډنټ اردو رسنۍ سره یې خبرو کې ویلي طالبانو چې تراوسه امریکا سره څومره خبرې کړي هغه یې د افغانستان د اسلامي امارت تر نامه لاندې کړي اؤ کوم دسولې تړون چې لاسلیکیږي هغه به هم په دې نوم وي.

دملا عبدالسلام ضیعف په وینا “طالبان دخپل امارت څخه نه دي‌ پشا شوي اؤ هرکله چې هغوئ له امارته نه تیریږي نو د بل کوم حکومت وجود نه شي منلی”

خو دملا ضیعف د وینا برعکس په قطر کې دطالبانو دسیاسي دفتر ویاند سهیل شاهین روانه اوونۍ پخپله یوه مرکه کې ویلي وؤ چې دسولې په تړون دلاسلیکونو نه وروسته به دیو نړیوال کانفرنس په ترڅ کې دافغانستان دائین اؤ نورو ادارو په هکله په چارو غور،بحث اؤ‌ پرېکړې کولی شي.

تر اوسه طالبانو په غوڅه توګه نه دي ویلي چې که امریکا سره دسولې تړون وکړي نو دافغانستان موجوده حکومت به نه مني ، خو تر دې مهاله طالب مشرانو افغان دولت سره له مذاکراتو ډډه کړې ده

دافغانستان ولسمشر اشرف غني هم پرون پخپله یوه وینا کې ویلي وؤ “طالبانو سره چې هر هوکړه لیک لاسلیک کېږي، مشروط دی او له طالبانو سره چې له یوې مرحلې څخه بلې ته ځو، شرطونه لرو”

ولسمشر غني زیاته کړې وه “د ناټو سازمان دفاع وزیرانو په وروستۍ ناسته کې ټینګار وشو چې افغان امنیتي او دفاعي قواوې هیڅکله نه هېروي او د دوی بشپړ ملاتړ لري”

دیوې پوښتنې ځواب کې هغه ویلي چې دسولې دا تړون د طالبان په سوچ کې دبدلون نه بلکې دامریکا په سوچ کې دبدلون له امله شونې شوې ده.

هغه وویل دکال ۲۰۰۸م راهسې امریکا اؤ نړۍ په دې پوهیدلې وه چې افغانستان څوک په طاقت نه شي زیر کولی بلکې ددغه شخړې دهواري دپاره یو سیاسي عمل ته اړتیا ده

هغه ویلي چې دسولې په تړون کې طالبانو دپاره کوم سخت شرطونه نشته اؤ طالبان هم نه غواړي چې افغانستان څخه د شوروي ځواکونو له وتلو وروسته دخپل منځي جګړو تجربه بیا تکرار شي.

هغه وویل طالبان غواړي چې افغانستان کې له جګړې وروسته باید سیاسي عمل پیل شي اؤ‌دا په سوله اؤ‌ اتفاق کیدای شي .

هغه وویل که دافغانستان خاوره د کوم ګاوندي یا بل کوم هیواد په ضد نه کارول کیږي نو دا د افغانانو په ګټه ده

دیوې پوښتنې ځواب کې ملا ضیعف ویلي چې امریکا په طالبانو دخپلو ځینو غوښتنو دمنلو هڅه کړې وه خو طالبانو نه ده منلې اؤ امریکا دې ته اماده شوې ده چې هغوئ به په ۱۴ؤ میاشتو کې افغانستان څخه خپل ټول ځواکونه وباسي.

خو افغان سولې دپاره دامریکا ځانګړی استازي زلمي خلیلزاد له وړاندې څخه ویلي چې افغانستان څخه دامریکایي پوځیانو وتل به شرائطو ته په کتلو وي .

البته امریکایي چارواکو دا منلې چې دسولې دتړون نه وروسته به پړاؤ په پړاؤ افغانستا څخه خپل خواکونه وباسي

ټاکل شوې نن دشنبې په ورځ دقطر په دوحه کې امریکا اؤ طالبان افغانستان کې دسولې په تړون لاسلیکونه کوي، دسولې دغه تړون ته په پېښور کې هم زده کوونکي هیله من دي اؤ ایي دا به دټولې سویلي اسیا دپاره دامن یو زیری وي.

د پیښور پوهنتون د سولې او تنازعاتو دڅانګې زده کوونکې رمشا ایوب وایي دې کیدونکي تړون ته زه په ښه نظر ګورم ځکه چې افغانان د تیرو څلویښتو کالو راهسې د نورو هیوادونو د حکومتونو لاندې پاتې شوي دي

هغه رسنیوسره په  خبرو کې ویلي “د افغانانو هم حق دی چې خوشالي وکړي او دا تړون به افغانستان کې سوله راولي”

هغه وایي افغانستان کې چې د امریکا څومره قواوې دي ښکاري داسې چې ټولې به له افغانستان څخه نه وباسي بلکې د څارنې لپاره به لږې قواوې افغانستان کې ساتي ترڅو بیا یو وارې حالات دجنګ لوري ته ولاړ نه شي.

رمشا ایوب وایي دا به د ټولې سویلي اسیا لپاره د امن زیری وي.

د زده کونکي ثنا الله نه چې رسنیو پوښتنه وکړه د طالبانو او امریکا د تړون نه ورستو به طالبان او افغان حکومت خپل مینځي خبرې کوي نو آیا دا پړاو به هم په آسانه سرته ورسي که نه څه مشکلات پکې پیښیدی شي؟

هغه وویل طالبانو کې بیلا بیلې ډلې دي، چې ځیني د تړون مرسته کوي خو ځینې یې مخالفې دي.

هغه وایي دغه راز افغان حکومت هم کمزوری دی اؤ د افغانستان اقتصاد زیاتره په خارجي هیوادونو ولاړ دی که امریکا افغانستان نه ولاړه نو دغه هیواد به اقتصادي ستونزو سره مخ شي.

بل لوري ته محمد نوید خان وایي افغانستان کې چې امن راشي نو دا ایران، هند او پاکستان کې هم امن راولي.

رسنیوسره خبرو کې هغه وویل ودا وخت د افغانستان او پاکستان تر مینځه د یو ارب ډالرو نه هم کم تجارت کیږي، که افغانستان کې سوله پر ځایې شوه نو دا تجارت تر پینځوؤ اربو ډالرو رسیدی شي او ورسره به د مرکزي آسیایي هیوادنو تجارت ته هم وده ورسي.

امریکې اؤ طالبانو دتیرو دوؤ کالو راهسې په قطر کې دسولې خبرې دوامداره ساتلې وې چې څو کرته دا مذاکرات دتلخیو اؤ ګډوډۍ هم ښکار شوي وؤ خو په دې وورستیو کې دواړو خواؤ اعلان کړی چې دسولې په یو غوڅ تړون اتفاق ته رسیدلي دي.

دسولې دغه تړون سبا په دوحه کې لاسلیک کیږي چې د خواوشا ۵۰ؤ هیوادونو استازي به پکې برخه لري اؤ دپاکستان په استازیتوب ددې هیواد دبهرنیو چارو وزیر شاه محمود قریشي هم دوحه ته رسیدلی دی.

طالبانو ویلي چې دسولې په تړون دلاسلیک نه وروسته به یو نړیوال کانفرنس کې دافغانستان داساسي قانون،ریاستي ادارو اؤ نورو چارو په هکله غور اؤ بحث کولی شي