مرسته

دافغانستان سره د مرستو لپاره په ژنو کې د نړيوالو مرسته کوونکو هېوادونو کنفرانس جوړیږي، دا کنفرانس به ويډيويي بڼه ولري خو کوربه به ژنو وي، اټکل کېږي په دې کنفرانس کې به هم د افغانستان لپاره مرسته کېدونکې بوديجه کمه شي او هم به د مرستو لپاره شرايط سخت کړی شی چې دې سره به افغانستان لګ مشکلاتو سره مخ کیږي.

ویل کیږي د 70 هېودانو استازي او بېلابېل خيريه سازمانونه په دې غونډه کې برخه واخلي او د افغانستان سره د ميلياردي ډالرو مرستې اعلان وکړي، دا مرستې به د افغانستان د‌ حکومت او طالبانو د استازو د خبرو د پرمختګ تر سيوري هم پرېوزي.په دې غونډه کې د ځينو ګډون کوونکو په خبره چې د افغانستان سره د مرستې لپاره به ددې هېواد په حکومت سخت شرايط وضع شي، په دې شرايطو کې به سياسي شرطونه او د بشري حقوقو شرطونه هم موجود وي.دا په داسې حال کې چې دولت کلونه کېږي د يوه ضعيف اقتصاد سره د نړيوالو په مالي مرستو متکي دی.

نور هېوادونه په دې اند دي چې حکومت نه غواړي د سولې خبرې يوه داسې پايله ولري چې ددوی اقتدار ته پکې زيان وي، له همدې کبله په حکومت اوس فشار تر بل هروخت زيات شوی دی، د طالبانو سره په خبرو کې د نه پرمختګ پړه هم په حکومت اچول کېږي، خو تېره اونۍ کله چې نړیوالو مرسته کوونکو هېوادونو اعلان وکړ چې بدون د سولې په خبرو کې د پرمختګ څخه به خپلې مرستې نوې نه کړي نو افغان حکومت د طالبانو سره په هغه څه باندې فوراً توافق وکړ د څه په سر یې چې دوه مياشتې کېږي له طالبانو سره جنجال او اختلاف درلود.

په 2016 م کال کې نړيوالو مرستندويو هېوادونو د افغانستان سره 15,2 ميليارده ډالر کمک کړی و، دا کمک د دریو کلونو لپاره و، يانې د هر کال لپاره 3,8 میلیارده ډالره، اوس ځينو معتبرو غربي رسنیو د غربي ډيپلوماتانو له قوله خبر ورکړی دی چې کېدی د افغان حکومت سره د نړيوالو مرستې 20 سلنه کمی ومومي.

نړيوال هېوادونه له دې اندیښنه لري چې د حکومت سره ددوی کړل شوې مرستې د فساد ښکار کېږي او دولتي چارواکي په دې فساد کې ترټولو ستر لاس لري، نړیوالو مرسته کوونکو هېوادونو په بار بار د افغان حکومت څخه غوښتي دي چې د مرستو په مصرف کولو کې د شفافيت څخه کار واخلي او د فساد په وړاندې دې په مبارزه کې عملي کار وکړي.بلخوا بیاڅو ورځې مښکې چې د ژنو د کنفرانس د جوړېدو خبرونه ورکړل شول طالبانو په نړیوالو مرستندویه هېوادونو غږ وکړ چې د افغانستان د خلکو سره مرستې دې ددوی سره په خبرې وشي .

طالبانو د خپلې دې غوښتنې لپاره په استدلال کې ويلي و چې تراوسه چې نړيوالو هېوادونو کومې مرستې د افغانستان د خلکو سره کړې دي نو هغه ټولې څو محدودو کسانو حيف و میل کړې دي او افغانستان د خلکو د ستونزو د هواري لپاره نه دي کارول شوې.طالبانو پخپله اعلامیه کې د نړيوالو هېوادونو څخه غوښتي و چې مرستې دې ددوی سره په همغږۍ وکړي ترڅو دا مرستې واقعاً هغه افغانانو ته ورسېږي کوم چې ېې ضرورت لري دويي وايي چې په دې کې به هیڅ قسمه فساد ونشي او په ځای به ولګي.

طالبانو دافغان ځواکونوسره د ناټوپرمرسته تنقیدکړی وروسته له هغه چې په افغانستان کې د ناټو قاطع ماموریت له دولتي ځواکونو سره ستر نظامي کومک وکړ او سلګونه نظامي وسایط یې د هغوی په واک کې ورکړل.ددويي پر وینا دويي به خپلو مرستو ته دوام ورکړي.

بلخوا بیا طالبانو یې په وړاندې غبرګون ښودلی او یادې مرستې يې له سولې پروسې سره په تقابل کې بللې.۱تېره ورځ د کابل حکومت دفاع وزارت وویل، چې د ناټو پرېکنده ماموریت له لوري له دولتي عسکرو سره د ۴۵۰ هاموي ټانګونو، اتیا میلیونه فیره مرمیو او سلګونو شپني دوربینونو مرسته شوې او په کندهار او هلمند ولایت کې یې ورته سپارلي.

هغه ددې تر څنګ یادو نظامي مرستو ته په اشارې ویلي، چې ځیني لا هم د افغانستان جګړه داخلي بولي؛ چې دده په خبره نور د عقل خاوندان باید نورې سترګې پرانيزي او عبرت واخلي.او د داسې هکر څخه دې ډډه وکړي او د افغانستان په سوله او په ځان بسیاینې دې غور او فکر وکړي ترڅوافغانستان ازاد شي.

یاده دې وي، چې د ناټو له لوري له دولتي عسکرو سره مرسته داسې مهال ده چې په دې وروستیو کې د بهرنیو ځواکونو د هوايي بریدونو او ګډو عملیاتو له کمښت سره هم مهاله دولتي عسکرو پراخې سیمې له لاسه ورکړې او په ځینو ولایتونو کې طالبان ان د ولایتونو تر مرکزونو پورې ورسېدل.

دهند حکومت افغانستان سره دغنمو مرسته کړې ده افغان دولت سره د هند همکاریو په دوام یوځل بیا د غنمو مرسته کړې  چې تر ډیره بریده به غریبو هېواد والو ته ورکړل شوې او د هغوی اړتیا وي يې  تر ډیره بریده پوره کړې.

یاده مرسته په لسو پړاونو کې له افغانستان سره کړې چې په کرونايي حالت کې يې د عامو افغانانو د اقتصاد او خوراک لپاره تر یوه بریده بسنه کړې په هند هېواد کې د افغانستان سفارت ویلي چې هند دغه مرسته په لسو پړاونو کې له افغانستان سره کړې چې  تر ډیره بریده يې  اړتیا وي پوره کړې هغوی وویل چې د هند له یادو مرستو مننه کوي د دوی په وینا چې د لسو چوپو په ترڅ کې افغانستان سره د هند مرسته ۷۵ مټریکه ټنو غنمو ته رسیږي دغه هېواد وايي چې مرستو به لا نور دوام ورکړي.

نور خبرونه: دکرونا ناروغی تازه حال

د راپورونو له مخې دغه مرسته به د کرونا ځپلو او بیوزلو ته ورکول سوې او لاهم دوام لري ترڅو د اړتیاوو په نظر کې نیولو سره دا مرستې توزیع سي.له افغانستان سره په کرونايي حالت کې د هند په ګډون زیاتو هېوادونو او نړیوال بانګ میلیونونه ډالر مرسته وسوه خو  د افغانستان هیڅ وګړي  ته نه هم په کرونا او نه هم بغیر کرونا ګټه کړې

دغه مرسته یوازي څو محدودو کسانو ووېشله او غریبو هېواد والو ته یوازي څو وچې ډوډۍ ورسیدې او نور هيڅ داسې مرسته ورسره نده شوې.د افغانستان په لویه څارنوالي او محکمه کې اوس هم د یو شمېر ولایتونو د والیانو او چارواکو د کرونا پیسو کې د فساد دوسیې پرتې دي چې یا يې دا پیسې بې ځایه لګولې او یا يې هم په جیب کې اچولې

د افغانستان لويي څارنوالي موده وړاندې وویل چې د یو شمېر ولایتونو د چارواکو دوسیې يې تکمیل کړې او د نورو اجراتو لپاره محکمې ته لیږل سوې او د یو شمېر نورو ولایتونو دوسیې چې د باز رس ادارې دوی ته سپارلې پرې کار کوي ترڅو هغه هم محکمې ته و سپاري

امریکا له افغانستان سره کرونا مخنیوي لپاره کومک کوي دويي په دې برخه کې ٤٢.٥ ميليونه امريکايي ډالره کومک اعلان کړ امریکا دغه مرسته دې لپاره ووکړه چې افغانستان د کرونا مخنيوي لپاره اقدامات وکړي او کرونا ژرتر ژره له منځه ویسي،

دراپورونو له مخې، د افغانستان لپاره د امريکا د پراختيايي ادارې يا USAID عمومي مسوول د عامې روغتيا وزارت له سرپرست وزير احمد جواد عثماني سره د خبرو پر مهال د دغه مرسته ژمنه کړې ده.او ویلي دي چې ډېر ژر به امریکا دغه مرسته افغانستان ته وسپاري دويي ویأي د روغتیا وزارت دې دغه فنډ د کرونا لپاره فایده واخلي،

نموړۍ زیاتوي د دې پېسو ١٠.٩ ميليونه ډالر به د روغتيا د نړيوال سازمان له لارې د لابراتوارونو د پراختيا لپاره لګول کېږي او پاتې ٣١.٦ ميليونه به د عامې روغتيا وزارت له لوري لګول کېږي.هغويي د روغتیا وزارت نه وغوښتل چې دغه فنډ دې په شفاف ډول د کرونا مخنيوي لپاره استفاده کړي،

هغه وویل ، چې ١.٦ ميليونه ډالر به هم د روغتيا نړيوال سازمان په افغانستان کې په بېلا بېلو روغتيايي فعاليتونو لګوي.هغويي وویل چې دغه مرسته به په ایمرجنسي ډول روغتیا وزارت ته وسپاري ځکه افغانستان کې کرونا ورځ تربلې زیاتيړي خو افغانستان سره دومره ګنجایش نشته چې کرونا مخنيوۍ دې په چټکتیا سره وشي،

د يادولو وړ ده چې امريکا له دې مخکې هم د کورونا ويروس د مخنيوي لپاره افغانستان سره مرسته کړې ده.خو اوس د روغتیا وزارت وايي چې دويي سره دومره تجهیزات نه لري چې کرونا سره دې په جدي ډړل سره مبارزه وشي او دغه مرض مخ په ختمېدو شي،

دا مرستې په داسې مهال کې کېږي چې خلک سر ټکوي د هېواد په روغتونونو کې لا هم لومړني طبي خدمات هم نه وړاندې کېږي او ډېرى هېوادوال له نورو غوښتنه کوي چې خپل ناروغان دې روغتونونو ته نه وړي.

د یادونې وړ ده چې افغانستان سره د کرونا ویروس نه علاوه هم کومک کړۍ دۍ او لا ېې هم کوي اوس وخت د دې رارسېدلۍ دۍ چې باید افغانستان خارجې کومکونه په سم ډول ولګوي اوشفافیت پکې مراعت کړي ترڅو افغانستان کې مختلف ترقیاتي کارونه وشي او افغانستان پرمختګ وکړي،

د هند مشهور هنرمند عامر خان په یو ټويټ کې ویلي ،چې دهغه په اړه يوه کيلو مرسته کمک اوړو کې يې پېسې ايښې وې،دروغ دي او هغه داسې کار نه کړۍ او نه یی کوي. د کورونا ويروس له بحران وروسته د عامر خان په اړه نه يوازې د هند په ټولنيزو رسنيو کې دا کيسه خپره شوه، بلکې په افغانستان کې هم په فېسبوک او تر دې چې ځينو وېبپاڼو هم وويل، چې عامر خان له خلکو سره عجيبه مرسته کړې ده.

ويل شوي و چې عامر خان له ډېرو بې وزله خلکو سره د يو کيلو اوړو مرسته کړې وه، خلک حېران و چې په دې دومره لږه مرسته به څه وکړي، خو کوم خلک چې ډېر اړتيامن و، هغوى دا د يوه کيلو اوړو مرسته ترلاسه کړه، خو وروسته چې يې د يو کيلو اوړو خلته په کور کې خلاصه کړه، نو وې ليدل چې پکې ١٥ زره هندي کلدارې پرتې وې.

دغه خبره  چې په میډیا کې زیاته  خپره شوه، اوس عامر خان تازه په خپل ټويټر او فېسبوک کې ليکلي دي، چې زه هغه کس نه يم چې په اوړو کې يې پېسې ايښې وې. هغه همدا راز وايي، چې دا يا خو په بشپړ ډول دروغ کيسه ده او حقيقت نه لري او يا هم چې چا دا کار کړى دى، نو هغه اتل نه غواړي چې خپل ځان خلکو ته ښکاره کړي.

د عامر خان مينه والو د عامر خان په دې څرګندونه هم له هغه څخه مننه کړې ده او ويلي يې دي، چې عامر خان د لوى زړه انسان دى، ځکه چې نه يې غوښتل د هغه څه کريډيټ واخلي چې هغه نه دي کړي، ځکه کولاى يې شول چې په دې اړه غلى کېني او خلک يې په دې برخه کې نور هم وستايي

د یادونې وړ ده چې عامرخان هندي لوبغاړی ، ډایرکټر ، فلم جوړونکی او د تلویزیون خبرو اترو کوربه دی. په هندي فلمونو کې د دېرشو کلونو په اوږدو کې کیریر شوي دي، خان ځان د هندي سینما یو له مشهور او اغیزمنو اداکارانو څخه دی. هغه لوی نړیوال نوم لري ، په ځانګړي توګه په هند او چین کې ، او نیوز ویک لخوا د “ترټولو لوی فلم ستوری” په توګه  پېژندل شوی

د ایران ميډیا  خبر ورکړی دی چې د ایران دولت د کرونا سره د مبارزې په برخه کې له افغان حکومت سره خپلو مرستو ته دوام ورکوي چې تازه یې یو ځل بیا وعده کړې ده چې تقریبا شل زره تشخصیه کیټونه به افغان حکومت ته ډیر ژر وسپاري. سرچیني وایي، چې په دغې اساس وخت کې به شاوخوا شل زره کیټونه د ایراني چارواکو له لوري ډیر ژر په تهران کې افغان سفیر ته وسپارل شي او له هغې ځایه به په سمدستي ډول افغانستان ته را انتقال شي.

ایران له افغانستان سره د دغې کېټونو د کومک خبر په تهران کې افغان سفیر هم تایید کړی دی او ویلي دي چې ډیر ژر به دا مرستې دوی افغانستان ته راولیږي څو دلته ترې استفاده وشي.

ایراني دولتي جارواکومیډیا  ته ویلي دي چې دوی د کرونا ویروس سره د مبارزې په برخه کې له افغان حکومت سره هر ډول بشري مرستو ته دوام ورکوي.

کرونا ویروس لومړی په چین هېواد کې خپور شو له دغې هېواد څخه بیا ورو ور نورو هیوادونو ته انتقال کړی شو، خو ایران ته د رارسېدو سره سم دغه ویروس په ناڅاپي توګه افغانستان ته هم را انتقال شو.

ایران ته د دې ویروس د انتقالیدو سره سم په دې هېواد کې افغان کډوال په سمدستي ډول هرات ته د ایراني حکومت له لوری په زور را وشړل شول چې له امله یې افغانان له سختو ستونزو سره مخ کړی شو.

افغان حکومت هم هغه مهال په ایراني حکومت سختې نیوکې کړې وې چې ګواکې د ورځې په زرګونه افغان کډوال چې یو شمېر یې په کرونا ویروس هم اخته شوي وو افغانستان ته رالیږلي دي.

افغانانو هم په ایران تور پورې کړی دی چې دغه ویروس افغانستان ته د ایران له لوري په روغ لاس را انتقال کړی شو، خو ایران اوس له افغان حکومت سره په دغې برخه کې مرستې پیل کړي دي.

په افغانستان کې تر دا مهاله پر کرونا ویروس د اخته کسانو شمېر ان تر ۱۸۲۸ پورې رسېدلی دی چې ورځ تر بلې دا شمېره نوره هم لوړیږي.  دغه ویروس د هرات په شمول یو شمېر نورو ولایتونو ته رسېدلۍ دۍ. ااوسمهال په تفغانستان کې ورځ تر بلې نور هم زیاتيږي.  .

په داسې حال کې چې د کوویډ – 19 ناروغۍ په تېزۍ سره په دنیا کې په خپرېدوده  خو متحده عربي امارات په خوندي هېوادونو کې شامل دۍ ، د متحده عربي اماراتو لخوا د ویروس سره د مبارزې لپاره د ترسره شوي تدابیرو ځانګړي ترکیب  د ستایلو وړ دۍ  متحده عرب  امارات ناروغۍ لري خو د مړینې کچه یې د پام وړ ټیټه ده عربي امارات په سیمه او نړۍ کې له زیات شمېر هېوادونو نه زیاته مرسته د کويډ ۱۹ مخنيوي لپاره وکړه او دغه واحد هېواد دۍ چې د کرونا سره یی تیزه او په ګړندي ډول مبارزه کوي.

لکه څنګه چې د کوویډ بحران رامینځته شوۍ  بازې فاکتورونو له وجې عربي امارات له نورو هېوادونو مختلف دۍ . امارات بو نړیوال تجارتي مرکز دۍ او زیات تمرکز یی په تېلودۍ. امارات له یو کمزوري هېواد نه یی څان راوویست او په یو نړیوال هب بدل شو په دېر لګ وخت کې عربي امارات د تېلو تر ځنګ یو نړيوال د تلو رتلو یا سیاختي مرکز دۍ په دې وروستیو کې دغه هېواد د نورو ټولو ملکونو نه زیات کومک د کرونا مخنیوي لپاره وکړ.

متحده عرب امارات یو له هغه هیوادو څخه و چې د کوویډ – 19 په اړه یې د خطر زنګ وواهه. د جنوري په 26 ، د متحده عربي اماراتو لوړ پوړو چارواکو اعلان وکړ چې دوی “د کوروناویرس خپریدو باندې د چین حکومت هڅې له نږدې تعقیبوي”او دکرونا مخنیوی تجربې له چین او نورو هېوادونو څخه زده او عملي کړې.

په تېرو دوه میاشتو کې ، متحده عرب امارات او په دوبۍ کې د دې سوداګرۍ مرکز په دوامداره توګه ، د WHO لارښودونو عمل وکړ؛ دغې هیواد په وزټ ویزو ځنډولی او هیواد ته د ننوتلو لپاره یې لازم قرنطینونه انظام کړۍ کړي خو نورو هیوادونو ته د ټرانزیټ الوتنو ته اجازه ورکولو ته دوام ورکوي ، مخکې لدې چې د مارچ په 23 د ټولو مسافرینو ترافیک وتړي 

متحده عرب امارات په دودیز ډول د GNP د فیصدي په اندازه شوي د نړیوالې مرستې ترټولو عالي مرستندوی هیواد دی – او په 2018 کې د نړیوالې مرستې 18٪ – 7 ملیارد ډالر چمتو کړي). د کوویډ بحران استثنا ندی: د فبرورۍ راهیسې متحده اماراتو له 13 څخه ډیرو هیوادونو ته 130 میتریک ټنه مرستې لیږلي ، ترڅو د 100،000 څخه ډیر د فرنټ لاین طبي متخصصینو ملاتړ وکړي. د دې وروستي مرستې ځینې سربیا ، یونان ، کولمبیا ، افغانستان ، او سیچلیس ته لاړل ، او په تیره اونۍ کې متحده اماراتو 10 ټنه طبي مرسته ایټالیا او پاکستان ته واستوله. دې برازیل ته د آزموینې کټونه واستول چې دا هیواد په ځانګړي ډول د وبا په ناروغۍ اخته دی عربي اماراتو د نورو هېوادونو سره سره افغانستان او ایران ته هم خپل امرادي پیکیجږنه استولي دي . د دواړو هیوادونو د بهرنیو چارو وزیران دوه اوونۍ وروسته د ایران د لومړۍ لیکې روغتیایی کارمندانو 15،000 ټیم لپاره 32 ټنه تجهیزاتو دویم لیږد څخه غیر معمولي تلیفون وکړ. دې بهر کې خپلې شتمني د قرنطین تاسیساتو او ساحوي روغتونونو په توګه وړاندیز کړې. په لندن کې ، متحده امارات د ابوظبي د حکومت ملکیت د ښار ترټولو لوی کنوانسیون مرکز په 4،000 بستر ساحوي روغتون بدل کړ.د دې هېواد د مرستو لړۍ له هم دوام لري.

که چیرې نړیوال مرکزونه خپل دنده ترسره کړي ، دوی د هرې سستۍ او پیل لپاره د بفر او تنظیم کونکي په توګه عمل کوي: د شټر عملیات خورا ګړندي او د نړیوال درد لامل کیږي ، دا خورا ورو ورو ترسره کړئ او خپل نفوس (او نور هیوادونه) یې په خطر کې کړئ. دا یو دروند مسؤلیت دی – مګر دا په حقیقت کې د ارتباط تناقض دی. د متحده عربي اماراتو اوږدمهاله مرستو ژمنې ته کلتوري عنصر اړول ، متحده عرب امارات پوهیږي چې د هغې راتلونکي سوکالۍ برخه ده ، دا څنګه چې دا د هرچا ګټې ته سوداګري اداره کوي. پدې کې ګاونډیان ، هغه څوک شامل دي چې ورسره مخالفت لري ، سوداګریز شریکان او نږدې 8 ملیونه بهرنیان چې د متحده عربي اماراتو کور بولي. یو څوک هیله لري چې د متحده اماراتو تجربه کور ته د دې درس په لاره اچولو کې مرسته وکړي چې هیڅ یو هیواد ، د اندازې یا شتمنۍ په پام کې نیولو پرته ، نشي کولی پخپله د نړیوال کیدو اغیزې اداره کړي. او دا په نهایت کې ممکن د کوویډ – 19 بحران یوه ترټولو مثبته پایله وي

ایا د اماراتو کوویډ – 19 مرستې ایران سره د جګړې خطر کم کړی؟ 

د کوویډ – 19 مرستنه نه بعد په سیمه او نړۍ کې د جګړې سرعت کم شوۍ په خاضه توګه د دغې د کویډ۱۹ په ایران خاص اغېز شوۍ دۍ .دغې کویډ ۱۹ په عربو ملکونو او په خاص ډول په ایران او امریکې په جګړې هم اغېز کړۍ . د نورې سیمې سره سره د سعودی او یمن په لانجې هم تا ثیرات لري. ایران په یمن کې د سعودي خلاف جنګیالیو ملاتړ کوي او مالي او جاني کومک ورسره کوي کوم چې د دغې کویډ ۱۹ په فاجعې بد اغېز کوي او ښایی دغه مرسته د عربو ملکونو لخوا دوام ونه کړي.

.     

نړیوال بانک تر دې دمه په ټولیز ډول له 4.70 ملیارد څخه زیات د پراختیا او بیړنۍ بیا رغونې پروژې لپاره ، او په افغانستان کې د بودیجې څخه د مالتړ شپږ فعالیتونه چمتو کړي. پدې مرسته کې له 26، billion ملیارد ډالرو وړیا مرستې او $$6..4 ملیونه ډالره بې سوده پور شامل دي.

په ټوله نړۍ کې د کورونا ويروس د پراخېدو له امله نړيوال بانک له يو شمېر هېوادونو سره مرسته اعلان کړې ده، چې په دې لړ کې له افغانستان سره هم ١٠٤ ميليونه ډالره مرسته کوي.

د نړيوال بانک له لوري په خپره شوې خبرپاڼه کې ويل شوي دي، چې په افغانستان کې د کورونا ويروس د پراختيا د مخنيوي په خاطر ١٠٤ ميليونه ډالره بېړنۍ مرسته کوي، چې دا مرسته د کورونا ويروس پر وړاندې د مبارزې له بېړنۍ پروژې سره شوې ده.

په دغه خبرپاڼه کې همدا راز زياته شوې ده، چې دا مرسته به په افغانستان کې د روغتيايي نظام پر پياوړتيا او په دغه هېواد کې د کورونا د ګواښونو پر وړاندې د مبارزې په موخه ولګول شي.

نړيوال بانک په داسې وخت کې له افغانستان سره دا مرسته تصويب کړه، چې په هېواد کې د کورونا ويروس مثبتې پېښې ٢٧٣ ته رسېدلي دي.

د عامې روغتيا وزارت وايي، چې په وروستيو کې چې کوم کسان په کورونا ويروس اخته شوي دي، هغوى ايران يا چين ته کوم سفر نه دى کړى او په هېواد کې دننه د کورونا ويروس ورغلى دى.

د يادولو ده چې افغانستان ته د کورونا ويروس له ايران څخه راغى، چې په هرات کې هغه کسان په دغه ويروس اخته و، چې له ايران څخه بېرته هېواد ته راستانه شوي و.

د عامې روغتيا وزارت مسوولينو له خلکو غوښتنه کړې ده، چې په کورونو کې دې پاتې شي او په احتياطي تدابيرو دې عمل وکړي، ځکه که په افغانستان کې د کورونا ويروس د پراختيا مخه ونه نيول شوه، نو وروسته به ډېرو پېسو ته اړتيا ولري چې د دغه ناروغۍ مخنيوى وکړي.

د يادولو ده چې په ټوله نړۍ کې د کورونا ويروس مثبتې پېښې له يو ميليون څخه اوښتې دي، چې تر ټولو زياتې مثبتې پېښې په امريکا کې ثبت شوې دي.

کرونا ویروس د نړۍ یو شمېر هېوادونه متاثره کړي دي. دغه وبا ورځ تر بله نور هم ګړندۍ کیږي او د پېښو شمیر زیاتیږي کرونا ویروس د نړۍ خلک او ملکونه هیران کړي دي  ډۍر هېوادونه د کرونا سره پوره په سمه توګه مبارزه نشي کولۍ او نه یی په سمه توګه مخنیوۍ کولۍشي. په دې لړ کې د متحده عربي اماراتواو چین  د کرونا سره د مبارزه کولو لپاره ګڼ شمۍر هۍوادونو سره مرستې د ستایلو وړ دي عربي اماراتو د مختلفو هۍوادونو سره مرستې کړي او لا هم دوام لري

عربي یونان هېواد سره هم د کرونا ویروس سره مبارزې له امله مرسته کړې او طبي سامانونه یی ورته استولي دي. د یو راپور له مخې د عربي اماراتو دولت ۱۱ ټنه طبي سامانونه یونان ته استولۍ تر څو د کرونا سره مبارزې کې ورسره مرسته وکړي. د يونان دولت د دغه امدادي پیکج هر کلئ کړئ او د اماراتو د دولت مننه یی کړې.

د افغانستان د عامې روغتیا وزارت وايي، له کورونا وېروس سره د مبارزې لپاره یې له چین نه د طبي وسایلو لوی پیټی (کارګو) ترلاسه کړی دی. دا وزارت وايي، په دې بسته کې د کورونا د تشخیص وسایل، ماسکونه او نورې طبي الې شاملې دي. وړمه ورځ له عربي متحده اماراتو هم د طبي وسایلو ډکه کارګو افغانستان ته رسېدلې وه. د عامې روغتیا وزارت وايي، د عربي متحده اماراتو لخوا د کورونا د تشخیص ۲۵ زره کیټونه افغان حکومت ته سپارل شوي‌ وو.

د دې وزارت ویاند وحید مایار وايي، د کورونا د خپرېدو وضعیت ته په کتو هڅه کوي چې د تشخیص امکانات هم ډېر کړي. د عامې روغتیا وزارت ویاند وحید مایار چارشنبه ماسخوتن ناوخته ویلي چې په هرات کې د کورونا وېروس ۴۱ تازه مثبتې پېښې ثبت شوې دي. له دې سره په ټول افغانستان کې د مثبتو پېښو شمېر شاخوا ۲۴۰ کسانو ته رسېدلی دی.

ښاغلي مایار لیکلي چې په تازه پېښو کې ۲۴ نارینه او ۱۷ ښخې دي او په دوی کې یو هم دې وروستیو کې له ایرانه نه دی راستون شوی. د روغتیا وزارت په وینا، تر اوسه په کورونا اخته لس کسان روغ شوي او پنځه کسانو ژوند بایللی. د کوېډ ۱۹ ناورغي د افغانستان ۱۶ ولایتونو ته خپره شوې چې له پلازمینې کابل او ایران سره پر پوله پرتو ولایتونو وروسته، تېره ورځ په ځینو شمالي ولایتونو کې هم ګرز بندیزونه ولګول شو چې ورسره خوراکي توکو ته د خلکو د لاسرسي کمېدو په اړه اندېښنې پيدا شوي.

افغان ولسمشر محمد اشرف غني د چارشبنې پر ورځ یو فرمان صادر کړ چې حکومت به بېوزلو، اړمنو، کورنیو او بهرني بېځایه شویو کورنیو او کارګرو ته د قرنطین په ورځو کې مرستې ورکوی. د ارګ اعلامیې پر بنسټ، محمد اشرف غني بېړنۍ کمېتې ته امر کړی چې دغو کسانو ته د غنمې د وېشلو په یوه ترحه کار وکړي او هوکړه شوې چې په یوه میاشت کې ۴۰ زره کسانو ته کاري فرصتونه برابرې شي

کرونا ویروس د نړۍ یو شمېر هېوادونه متاثره کړي دي. دغه وبا ورځ تر بله نور هم ګړندۍ کیږي او د پېښو شمیر زیاتیږي کرونا ویروس د نړۍ خلک او ملکونه هیران کړي دي  ډۍر هېوادونه د کرونا سره پوره په سمه توګه مبارزه نشي کولۍ او نه یی په سمه توګه مخنیوۍ کولۍشي. په دې لړ کې د متحده عربي اماراتو د کرونا سره د مبارزه کولو لپاره ګڼ شمۍر هۍوادونو سره مرستې د ستایلو وړ دي عربي اماراتو د مختلفو هۍوادونو سره مرستې کړي او لا هم دوام لري

متحده عربي امارات د انساني همدردۍ له وجې  ګڼ شمیر هېوادونو سره مرسته کوي تر څو د نړۍ د مخې کرونا ویروس له منځه ویسی .یاد هيواد په دې وروستیو کې ایران سره د کرونا ویروسو سره د مبارزې لپاره مرسته کړې او د طبي سامان یی د دوو طیارو په واسطه ایران ته استولي دي.

یاد هېواد یونان هېواد سره هم د کرونا ویروس سره مبارزې له امله مرسته کړې او طبي سامانونه یی ورته استولي دي. د یو راپور له مخې د عربي اماراتو دولت ۱۱ ټنه طبي سامانونه یونان ته استولۍ تر څو د کرونا سره مبارزې کې ورسره مرسته وکړي. د يونان دولت د دغه امدادي پیکج هر کلئ کړئ او د اماراتو د دولت مننه یی کړې.

د عربي اماراتود دولت د شام هېواد هم ندۍ هۍر. محمد بن زاید خپله د شام مشر بشارالاسد سره تلیفوني خبرې شوي.او هغه ته یی د کرونا سره د مبارزه کولو سپارښتنه کړې محمد بن زاید  بشارل اسد  سره د کرونا سره مبارزې کولو کې د مرستې په اړه هم خبرې وکړې. دواړو مشرانو کرونا سره په ګډه مبارزه کولو ټينګار وکړ.

د اماراتو حکومت د کرونا له وجې د سېمې هېوادونو سره د مرستې په لړ کې د سعودي عربستان بو وګړۍ او د هغه څوي د مریتونیا هیواد نه ابو ظهبي ته انتقال کړل دغه اقدام د یاد ملګري هېواد سره د انساني همدردۍ وجه شوۍ.

د یادونې وړده چې دعربي اماراتو حکومت د نورو هيوادونو په شمول څو ورځې وړاندې افغانستان سره هم مرسته وکړه د عربي اماراتو د دولت لخوا یو طباره طبي سامان افغانستان ته استول شوۍ او د روغتیا وزارت د اداری او مالي مرستیالې ډاکټر ماموسۍ ته  دغه سامان تسلیم کړل.